प्रा.डा.चुण्डा बज्राचार्य चकं द्यःया जात्रा याइगु पुन्हियात चकं पुन्हि धकाः चकंद्यःया नामं हे पुन्हिया नां छुनातःगु दु । चकं पुन्हि होली पुन्हिया कन्हय् कुन्हु नं गुबलें गुबलें लाः अथे जूसां नं फाल्गुन पुन्हि धायेगु याः, उकिं हे सिल्लाथ्व पुन्हि...

– डा. चुन्दा बज्राचार्य “यःमरि च्यामु, उकी दुने हाकुब्यूम्ह ल्यासे, मब्यूम्ह बुरिकुतिचाछिमिनं चिकु, जिमिनं चिकुपियाच्वने थाकु, याकनं ब्यू” परिभाषा : च्वय् न्हयःथनागु काव्यात्मक अभिव्यक्ति सुं विशेषं कविया आत्मां पिज्वःगु अभिव्यक्ति मजूसे यःमरि...

किपूलिसें पांगा, नगां, मच्छेगां, बोसिगां, सतुंगः, नैकाप, ल्वहंखा, तापाख्यः इत्यादी यानाः मुक्कं न्हयगामय् तिथिकथं थिंलाय् छसिकथं माःहनाः वइगु जात्रा न्हयगां जात्रा खः । थ्व जात्राय् अष्टमातृका द्यःपिनिगु जात्रा जुइ । तान्त्रिक दृष्टिकोणं अष्टकातृका...

डा. चुन्दा बज्राचार्य नेवाःतय्सं हनिगु ततःधंगु नखः मध्यय् छगू नखः मोहनि नं खः । मोहनि नखः हनेगुया लागि तापालय् वनाच्वंपि दाजुकिजा ततातःकेहँपिं नापं च्वनाः हनेमाः धकाः तापलंनिसें थःथःगु छेँय् वयेगु याइ । हिन्दुमार्गी बौद्धमार्गी व शैवमार्गी दक्कोसिनं...

भगवान् कृष्ण च्याम्ह महापुरुष मध्ये निम्ह हे कृष्ण लानाच्वंगु दु । वसपोल कृष्ण विष्णुया च्यागूगु अवतार लानाच्वंगु दु । १. भगवान विष्णुया सत्ययुगय् प्यंगू अवतार मत्स्य, कक्ष, वराह व नृसिंह । २. त्रेतायुगय् स्वंगू अवतार वामन, पर्शुराम व राम । ३....

– रुकमिणी श्रेष्ठ प्रत्येक स्वदँया छक्वः लाःवइगु अनला । थुकियात मलमास–मनमास–पुरुषोत्तम मास–अधिकमास आदि धायेगु याः । बास्तवय् चन्द्रमासकथं तिथि निर्धारण जुइगु ज्योतिषी सिद्धान्त खः । चन्द्रमान कथं संक्रान्ति मलात धाःसा अधिकमास लगेजुइगु खः । सौरमानय्...

सिथि नखःबलय् द्यःयात छाइगु वः व चतांमरि दुने मनोवैज्ञानिक कथं नं विश्लेषण यायेगु जुइ । कृषि उत्पादन मध्येलय् दलके तःजिगु धयागु वा बाय् जाकि खः । सिनाज्या सुरु जुइ छुं ई न्ह्यः हनीगु सिथि नखः खः । जाकिचुंया चतांमरि पृथ्वी, उकिइ द्यःने तइगु थीथी वः...

– बिनोदमान राजभण्डारी सुं मनू थ्व संसारय् दुसा वयात बुइकूम्ह मां दयाः जकहे व दयाच्वंगु खः । मामं छातिइ प्यंपुकाः माया यानाः थःगु दुरु त्वंकाः ब्वलंकी । थम्हं सक्व स्यनाबी । गबलें नं थः मचाया मभिं चितय् मयाइम्ह सुं दुसा व मां हे जक खः । उकिं...

नासः द्यः धइगु मां, अबु व गुरु खः धकाः नेवाः संस्कृतिविद्तय्सं धायेगु यानाः वयाच्वंगु जूसां लिपांगु इलय् वयाः नासः द्यः धाइम्ह महाद्यः धकाः तकं ब्याख्या यानाः नासः द्यःयात हिन्दूकरण यायेगु ज्या जुयाच्वंगु खनेदु । न्ह्यागु हे जूसां थःपिन्सं हने...

चोबहाः स्वनिगःया उच्च थासय् लाःगु बस्तीमध्येया छगू चोबहाः, येँपाखें थ्यंमथ्यं ४/५ कि.मि. दक्षिणय् लाःगु ऐतिहासिक थाय् खः । पूर्वय् नेखु खुसि व सैंबुँ, पश्चिमय् भाजंगः, पांगा, किपू व यरवःचा, उत्तरय् बागमतीया सुन्दरीघाट, सुलक्षण तिर्थ दुसा दक्षिणय्...

पाहाँचःह्रे नखःया छगू महत्वपूर्णगु जात्रा द्यः खः ल्वाकेगु खः । पाहाँचःह्रे नखःयात तःधंगु नखः कथं हे हनेगु चलन दु । नेवाःतय् थः म्ह्याय्मचा भिनामचा जक नखत्या सःताः भ्वय् नेकेगु जक मखु नेपाःदेया संरक्षण यानाच्वंपिं अजिमापिन्त नं भ्वय् सःताः नकेगु...

पाहाँचःह्रे, खँग्वलं हे प्रष्ट यानाच्वंगु दु कि पाहाँ विशेषया चःह्रे नखः धकाः । पाहाँ सःताः नकेगु जात्रा पाहाँचःह्रे जात्रा । खय्तला, आपाः धयाथें नेवाःतसें हनीगु नखः चखः व जात्रापर्वय् पाहाँ सःताः नकेमाःगु ब्यागलं परम्परा दु । थ्वहे झ्वलय् येँय्...

पाहांचःह्रे धकाः चैत्र कृष्ण चतुर्दशी कुन्हु हनीगु नखः खः । थ्व नखःकुन्हु मेमेगु नखःचखःबलय्थें सुचि नियम यायेथें थ्व नखः हनेत नं बँ थिलाः, म्वःमि ल्हुयाः सुचि नियम यायेमाः । थ्व नखःकुन्हु विशेष यानाः त्वाःत्वालय्, थाय् थासय् च्वंगु वा फोहरगु थासय्...

– प्रा.डा. चुन्दा बज्राचार्य नेवाःतसें हनाः वयाच्वंगु नखः चखः अप्वः धयाथें तिथि अर्थात् चन्द्रमाया गति कथं हनाः वयाच्वंगु दु । बिस्का जात्रा व घ्यःचाकु संल्हु धकाः छगू निगू नखः गते कथं हनाः वयाच्वंगु नखः खः । यःमरि पुन्हीथें हे घ्यःचाकु संल्हु नं...

ललेन्द्र शाक्य ऐतिहासिक नगर किपू, येँपाखें ७ किलोमिटर दक्षिण व यलपाखें पश्चिमपाखे लाःगु छगू पुलांगु नगर खः । स्वनिगःया स्थानीय आदिवासी नेवाः समुदायपिन्सं जात्रा हनेगु झ्वलय् न्हय्गां जात्रा बखुमदः दुनेया किपूया इन्द्रायणी जात्रा दँय्दसं दशमीया दिनय्...

प्राडा चुण्डा बज्राचार्य गुंलागाः औँसी अर्थात भाद्रकृष्ण औँसीकुन्हु नेवाः जातिया नापनापं मेमेगु जातिं नं थःत जन्म ब्यूम्ह अबुया दिर्घायु कामना यासे, अबुपाखे भिं जिवनया लागि सुवाः फयेगु दिं खः । बैशाखकृष्ण औँसीकुन्हु थःत जन्मयाःम्ह मांया ख्वाः स्वये...

सरकारया उच्च पदाधिकारीपिं लिसेलिसें तिनिख्यः छचाःख्यलं यक्व मनूत वयाः स्वःवयेगु याइ । थ्वबलय् सल ब्वाकाः धेंधेंबल्ला नं यायेगु याइ । थथे सलाः ब्वाकाः धेंधेंबल्ला यायेगु परम्परा जंगबहादुर बेलायतं लिहां वयेधुंकाः जक जूगु खः । देसया मौलिक जात्रा पर्व...

प्रा.डा. चुन्दा बज्राचार्य पाहाँचःह्रे नखःया छगू महत्वपूर्णगु जात्रा द्यः खः ल्वाकेगु खः । पाहाँचःह्रे नखःयात तःधंगु नखः कथं हे हनेगु चलन दु । नेवाःतय् थः म्ह्याय्मचा भिनामचा जक नखत्या सःताः भ्वय् नेकेगु जक मखु नेपाःदेया संरक्षण यानाच्वंपिं...

–प्रा.डा. चुन्दा बज्राचार्य यःमरी च्वामु, उकी दुने हाकु, ब्यूम्ह ल्यासे, मब्यूम्ह बुरीकुतिचा छिमिनं चिकु, जिमिनं चिकु पियाच्वने थाकु, याकनं ब्यु ।। च्वय् न्ह्यथनागु काव्यात्मक अभिव्यक्ति सुं विशेषं कविया आत्मां पिज्वःगु अभिव्यक्ति मजुसे यःमरी...

यंला सेवा वनाच्वंपिनि यंला सेवा धंकाः पारु भ्वय् बनेगु याइ । गुंलाबलय् बौद्ध स्थान गथे येँँँँय् जूसा गुंला बाजं थानाः स्वयम्भूइ वनेगु याइगु खः । यंला सेवाः धकाः थःथःगु क्षेत्र दुने पीथय् पुजाःयाइगु खः । तःधिकःपिं बिशेष यानाः सुथय् नसंचा । ज्यापुत ब“...

थौं मोहनि नखःया पयन्हूया न्हिं फूलपाती । माहनिं छेँय् विधिपूर्वक फूलपाती दुकायेगु याइ । थौं निसें न्यानू तक सरकारी बिदा बिइगु याइ । जमलं हनुमानढोका तक निजामती सेवाया उच्च पदस्थ अधिकारीत, गुर्जुया पल्टन, ब्याण्डबाजा, पञ्चेबाजा व सांस्कृतिक वाजं थानाः...

मोहनी नखः धइगु नेपाःया दकलय् तःधंगु नखः खः । खतुं थ्व नेपाःया जक नखः मखु, हिन्दूतय्गु हे नखः खः, अले हिन्दूया हे प्रभावय् लानाः धार्मिक सहिष्णुताय् च्वनाच्वंपिं बौद्धपिसं नं हनावयाच्वंगु नखः खः । थन मोहनी धायेबलय् नेवाःतसें हनीगु बिस्कं व ब्यागलं...

डा. चुन्दा बज्राचार्य गुंलागाः औसी अर्थात् भाद्रकृष्ण अमाइ, थौंया दिं नेवाः जातिया नापनापं मेमेगु जातिं नं थःत जन्म ब्यूम्ह अबुया दीर्घायु कामना यासें, अबुपाखें भिं जीवनया लागि सुवाः फयेगु दिं खः । भाद्रकृष्ण अमाइकुन्ह अबुया ख्वाः स्वयेगु दिं खः ।...

भगवान् कृष्ण च्याम्ह महापुरुष मध्ये निम्ह हे कृष्ण लानाच्वंगु दु । वसपोल कृष्ण विष्णुया च्यागूगु अवतार लानाच्वंगु दु ।  १. भगवान विष्णुया सत्ययुगय् प्यंगू अवतार मत्स्य, कक्ष, वराह व नृसिंह । २. त्रेतायुगय् स्वंगू अवतार वामन, पर्शुराम व राम । ३....

श्रीकृष्ण महर्जन संस्कृतिइ विविधता दुपिं समाज धइगु नेवाः समाज खः । ततःजि कथंया संस्कृति दुने नं समानता दुगु संस्कृति नं यक्व दु । नेवाः समुदाय दुने समानता दुगु संस्कृति धइगु छगू गुंपुन्हि खः । बुंज्या नाप तप्यंक हे स्वापू दयाच्वंगु गुंपुन्हियात...

–प्रयागमान प्रधान हलिमय् नांजाःगु नेपाःया राजधानी येँसं लिक्क लाःगु किपू नगर छगू नेवाः समुदायया प्राचीन व ऐतिहासिक वस्ती खः । ऐतिहासिकताया खँय् थीथी बंशावलीखय् ई.सं.या १२ औं शदीपाखे लिच्छवीबंशया लिपायाम्ह ठकुरीबंशया जुजु शिवदेवं बःखुसी बं पना, धलं...

डा. चुन्दा बज्राचार्य श्रावण कृष्ण दिल्लागाः त्रयोदशीकुन्हु न्यायेकीगु नखः गथांमुगः चःह्रे खः । नेवाः समुदायपिन्सं सिनाज्या क्वचायेवं दकले न्हापां हनीगु नखः धयागु गथांमुगः खः । थ्व नखः बुइँ वा पिइ धुंकाः दकलय् न्हापां हनीगु वा थ्व नखः धुंसानिसें...

सिथि नखःबलय् द्यःयात छाइगु वः व चतांमरि दुने मनोवैज्ञानिक कथं नं विश्लेषण यायेगु जुइ । कृषि उत्पादन मध्येलय् दलके तःजिगु धयागु वा बाय् जाकि खः । सिनाज्या सुरु जुइ छुं ई न्ह्यः हनीगु सिथि नखः खः । जाकिचुंया चतांमरि पृथ्वी, उकिइ द्यःने तइगु थीथी वः...

– लव कर्माचार्य – दच्छिइ छकः न्ह्याना च्वनीगु थीथी रथया घःचाः तुलीगु खः याः। नाला करुणामय रथ यात्रा, ये“ करुणामय जनबहाःद्यःया रथ यात्रा, ग्वल गंगामाईया रथ यात्रा, ये“य् शाक्यवंश देवदेवी स्वरुप गणेश, भैरव व कुमारी रथ यात्रा । अथेहे धयाथें तुं यल...

प्रा.डा.चुण्डा बज्राचार्य पाहांचःह्रे धकाः चैत्र कृष्ण चतुर्दशी कुन्हु हनीगु नखः खः । थ्व नखःकुन्हु मेमेगु नखःचखःबलय्थें सुचि नियम यायेथें थ्व नखः हनेत नं बँ थिलाः, म्वःमि ल्हुयाः सुचि नियम यायेमाः । थ्व नखःकुन्हु विशेष यानाः त्वाःत्वालय्, थाय्...