कृष्ण जन्माष्टमी पर्वया विशेषता
भगवान् कृष्ण च्याम्ह महापुरुष मध्ये निम्ह हे कृष्ण लानाच्वंगु दु । वसपोल कृष्ण विष्णुया च्यागूगु अवतार लानाच्वंगु दु ।
१. भगवान विष्णुया सत्ययुगय् प्यंगू अवतार मत्स्य, कक्ष, वराह व नृसिंह ।
२. त्रेतायुगय् स्वंगू अवतार वामन, पर्शुराम व राम ।
३. द्वापरयुगय् निगू अवतार कृष्ण व बौद्ध ।
४. कलि युगय् छगू अवतार कल्कि ।
वसपोलयात छाय् कृष्ण नां च्वंगु धायेबलय् व थथे खः । कृष्ण वर्ण धइगु हाकुगु वर्ण, कृष्ण पक्ष धइगु नं खिउँगु पक्ष, हाकुगु पक्ष उकिसनं चान्हसिया मध्यान्ह १२ ताः इलय् मध्यरात्री अहोरात्री इलय् मथुरा नगरया जेलय् कारागारय् वासुदेवया निम्हम्ह तिरी देवकीया च्याम्हम्ह गर्भया पुत्र हे भगवानया पूर्णअंश कयाः जन्म जुया बिज्याःम्ह वसपोल कृष्ण जुल । झमझम वर्षाय् यमुना खुसि छिकाः धकि (टोकरी)इ तयाः गोकुलय् यंकूगु खः । वसपोलया पालनपोषण गोकुलय् यशोदापाखें ब्वलनावःगु खः ।
कृष्णयात मचाम्ह जुयाकथं लाला, वाला, मुकुट पुयाकथं मुकुन्द, अझं बालमुकुन्द, सा जवाःकथं गोपाल, अझं बालगोपाल, कृष्णया नं बालकृष्ण । गोलय् ब्वलंम्ह कथं हे गोविन्द । अले श्यामया नं घनश्याम नां च्वंगु कारण श्यामवर्ण नं हाकु रंग खः ।
अले मेगु नांत थथे दु : केशव, माधव, गोविन्द, वाउँ वर्णकथं हरि, मुरारि, नाथ, बासुदेवया पुत्र जुयाः वशुदेव, नरंउत्तम – नरोत्तम, पुरुषंउत्तम – पुरुषोत्तम, देवकी नन्दन, जनार्दन, मदन, मोहन, श्रीतनाकथं श्रीकृष्ण, राधा तनाकथं राधाकृष्ण, च्वय्या मदन न्ह्यःने छुनाकथं मदनकृष्ण, मोहन न्ह्यःने छुनाकथं मोहनकृष्ण, नारायण तनाः नारायणकृष्ण, राम तना रामकृष्ण आः थुकी अःकथं हीकेबलय् कृष्णराम व कृष्णनारायण थथे जुइ ।
मेगु नं थथे दु – बाँसुरी ज्वनीम्ह कथं मुरलीधर, पर्वत ल्ह्वने फुम्हकथं गिरिधर, वंशी न्ह्यःने छुनाकथं वंशीधर, सुदर्शन चक्र ज्वनीम्हकथं चक्रधर ।
न्ह्याक्व हे नां छूसांतबि वसपोल ला छम्ह हे खः । न्हापा छकः राणा इलय् प्रजातन्त्र मवःनि बलय्या खँ खः – त्वाःत्वाःपतिं सुथंनिसें सन्ध्या ईतक नं उप्वः बहनीतक वसपोल कृष्ण व मेम्ह वसपोल रामया नामं हरेराम हरेकृष्ण कीर्तन न्ह्यानावंगु नं दु । थ्व कीर्तन अथेहे २००४, २००५ साल वि.सं. पाखे खः । संगीत, वाद्य, हार्मोनियम व तबला बाम सूर तालय् मेगु थीथी झ्यालीया तालय् कृष्णया जव राधा व खव राधिका स्वम्ह झ्वःलिं च्वनाः राधाकृष्ण जुया नां जुयाच्वनी ।
कृष्णया खुम्ह गोपिनी दथुइ च्वनीबलय् गोपीकृष्ण नां जुयाच्वनी । कृष्णया झिंखुसःम्ह तिरि कलाः दु धयातःसां तबि कृष्णया स्वम्ह मुख्यपिं पत्नीपिं रुक्मिणी, सत्यभामा व जाम्बुवती स्वम्ह हे जक खः । अथे नं कृष्णयात बालब्रह्मचारी धाइ ।
कृष्णया जीवन कृष्ण चरित्रय् अनेक लीला दयाच्वनी । गथे धौ थेकी ल्हाः दुछ्वयाः धौ खुया नइम्ह जुयाः माखन चोर धाइ ।
१. अले बँया चा नल धाः ब्वःबीत स्वैबलय् कृष्णं थःगु म्हुतु वां खाया जिगु म्हुतुइ पृथ्वी गोला न्ह्यं धइगु फुक्कसितं छक्क परय् जुइक थुगु लीला क्यनाबी फुम्ह जुयाबी ।
२. अथेहे गोम्ह गोपिनीत दु वःम्ह हे कृष्ण थय्क म्हतिं छम्ह छम्ह दयेक लीला क्यनाबी फुम्ह जुयाबी – रास लीला ।
३. यमुना खुसी गोपिनिपिं निर्वस्त्र जुइक म्वःहूवंपिं गोपिनिपिनिगु वसः दक्वं थःगु बाँसुरीया जादुं बाँसुरी पुयाः दक्वं वसः सिमाय् खायाबी फुम्ह जुयाबी – चीरहरण लीला ।
४. वा वयाः वत काय्थाय् मयाः गां बासिन्दापिन्त गोवर्धन पहाड ल्ह्वना दक्वं गांबासिन्दापिन्त वत दयेक कुसां कुइथें छत दयेका बी फुम्ह जुयाबी – गोबर्धन लीला ।
थ्व कृष्ण चरित्रया बाखनय् थुपिं हे मुख्य मुख्यगु लीलात खः । थुपिं फुकं लीला कृष्णया लीला जूसां भगवान विष्णुया लीला खः । द्वापर युगय् कंशया भय् गां बासिन्दापिन्त छेँ छ्वयेका दुःख बियाः संकस्त याना वन आखिरय् थः भिंचा कृष्णया ल्हातं बध जुयाः सिना वने माल – कृष्णावतारय् ।
अथेहे तुं सत्ययुगय् हिरण्याक्ष्ँं पृथ्वीबासिन्दापिन्त बास हे मदयेक छेँ छ्वयेकाः पृथ्वीयात हे हे थःगु याक्वप्वालय् तयाः धर्ती मातायात दुःख ब्यूम्ह अत्याचारीकथं भगवान विष्णुं याक्वप्वाःया पृथ्वीयात उम्कय् फुस्कय् यानाः छं पृथ्वीयात याक्वप्वालय् तये फुम्ह जूसां जिं थ्वहे पृथ्वी जिगु धँवाया च्वकाय् थाकाः पृथ्वी चाःहीका बीफुम्ह कथं थःगु लीला क्यनाबी – विष्णुया लीला । बराह अवतारय् आखिरय् विष्णुया ल्हातं बध जुयाः वनेमाल ।
अथेहे वहे इखं हिरण्यकश्यपुरं थः दाजु हिरन्याक्ष्ँ स्याःम्ह विष्णुया भक्तिइ च्वंम्ह थःकाय् प्रह्लादयात यक्व कसा, सास्ति यात आखिरय् विष्णुया भक्तिइ च्वंम्हकथं छुं नं कसां थःत छुं मजूकथं छं विष्णु गन गन दु थ्व अंगलय् नं दु ला धकाः न्यनेवं दु धइगु लिसलय् थःगु तरवारं अंगलय् पाला बीवं अनं हे सिंहरुपी विष्णुं हिरण्यकश्यपुयात थःगु मुलय् तयाः छुं नं हतियार ल्वाभलं स्याय् मदु वरकथं आखिरय् थःगु झिपतिंया लुसिं भ्वरिफायाः बध यानाबिल । थ्व नं विष्णुया लीला खत । नरसिंह अवतारय् आखिरय् दाजुकिजा निम्हं विष्णुया ल्हातं सिना वने माल ।
उकिं विष्णु व कृष्णयात, केशव, माधव, नरोत्तम, पुरुषोत्तम, हरि धकाः पुकारय् याःगु कथं वहे छम्ह द्यःकथं हे थथे नामं नां काइगु खः । अथेहे महाभारतय् द्रौपदीयात दुशासनं चीरहरण यानाच्वंबलय् कृष्ण पुकारे याना च्वंकथं कृष्ण वयाः सुनानं मखंक न्ह्याक्व वस्त्र तोकूसां मफुइक पर्सी छ्वा हयाबी फुम्ह जुयाः थ्व नं छगू इज्जतया चीरदान लीला थें कृष्णया लीला जुया बिल ।
थ्वहे महाभारतय् कौरवया दुर्योधनं पाण्डवपिन्त अंसय् स्यानाकथं कृष्णं ल्वाय् मखु धकाः गान्धीव धनुष व बाण थोक्रा वांछ्वयेत्यंम्हेसित आखिर कृष्णं ल्वाकाबिल ।
थः बाज्या भिष्म, गुरु द्रोण, गुरु कृपा, दाजु दुर्योधननापं थवंथः नाप ल्वाय् मखु धकाः च्वंमेसित थ्व युद्धय् थःथिति धइगु मानयमुलाइजा दइमखु थुकी ल्वायेमाः धकाः सुरु बीव आखिरय् ल्वायेमाल ।
१. जरासन्धयात न्ह्याक्व स्याःसां म्वाना तुं वइम्ह कथं कृष्णं जरासन्ध ल्यूने च्वनाः कुश कयाः फायाः जवगु खवय् खवगु जवय् वांछ्वयाः दथुइ महाद्यः स्थापना यानाब्यु धइगु नमवासे इशाराकथं भीमं अथेहे यात । थ्व कृष्णया छलकपट ।
२. मांयागु शक्ति कायेकथं दुर्योधनं म्हछम्हं निवस्त्र जुयाः मांयाथाय् वनेत्यंम्हेसित मांया न्ह्यःने नं आम्थे लाज क्यनाः वने मछाः मजूला धायेवं कृष्णसा सल्लाहं केरामाया लप्तें त्वपुयाः हुँ धकाः छ्वयाकथं मांया मिखा त्वपुयातःगु चाय्केवं मांया तेज दक्व शरीरय् वना खम्पाय्, कलय् केरा मांया वस्त्र लाःथाय् मवन । थ्व नं कृष्ण छलकपट ।
३. आखिरय् भीम व दूर्योधन गद्दा युद्ध धुंकाः भिमं मेमेथाय् जक दाया च्वन । कृष्णं दुर्योधनया लिउने च्वनाः न्ह्याक्व गद्दां दाःसां मांया तेजं छुं मजूगु शरीरय् मांया तेज मलाःगु केरा माया वस्त्रं त्वपुयातःगु खम्पाय् दायाब्यु धइगु इशारां भीमं खम्पाय् जक दाया बध याना बिल । दुशासन दूर्योधन निम्हं भीमया ल्हातं वन । थ्वनं कृष्णया छलकपट खः ।
४. धृतराष्ट्रं थः काय्चा भीमयात छ गुलि बल्ला छन्त छकः घय् पुइवा धकाः सःतेवं कृष्णं नमवासे भीमयात मछ्वसे नयाम्ह दयेकातःम्ह भीमयात छ्वयाबिल । उम्ह नया भीमयात घय् पुइवं नया भीम काचाकुचु जुयाः स्यन । भीम गुलि बल्लाःगु खः वया न्हय्द्वं धृतराष्ट्र बल्लाःम्ह जुयाबिल । थ्व न कृष्णया छलकपट जुल ।
आः च्वय्या शीर्षककथंया जन्माष्टमी कृष्णाष्टमीया पर्वकथं साविकरुपं दँय्दसं थें कृष्ण द्यःया किपाः व मेमेगु किपाः ब्वयाः कृष्ण खतय् तयाः कृष्ण द्यः ब्वया तइसा बहनीपाखे कृष्णपूजा जुया जाग्राम जुयाच्वनी ।
अथेहे थ्वहे पर्वकथं गनं धलं दनाः कृष्ण पूजा जुयाच्वन ।
जन्माष्टमीया न्हिचा खुन्हु यलया कृष्ण देगलय् भारी मेला जुयाच्वनी । अथेहे गनगन कृष्ण देगः दु अनअन कृष्णद्यः, देगः छाय्पियाः कृष्णाष्टमी पर्व हनाः कृष्णपूजा जुयाच्वनी ।