नेवा: अनलाइन न्युज | २०७४ भाद्र ३, शनिबार १३:५७:३७

– डेविड राबसन
छु छितः थथे बिचाः वः कि जीवनया दकलय् बांलाःगु ई बिते जुइ धुंकल ? थुज्वःगु यक्व धापू बने जूगु दु कि जीवन ४० वर्ष धुंकाः न्ह्याइ, आः ६० वर्ष न्हापाया ५० वर्षया बराबर हे खः .....
तर सत्य छु खः ? जीवन म्वायेगु बांलाइगु दँ छु खः ? बीबीसी फिचरया टीमं ‘मेडिकल लिटरेचरया अध्ययन यानाः, जिन्दगीया बिस्कं–बिस्कं इलय् छिगु लुमन्तिनिसें कयाः सेक्सया चाहना तकया यक्व पक्षयात थुइकेगु, दुवालेगु कुतः याःगु दु । थुगु अध्ययनया लिच्वः अजूचाया पु ।

शारीरिक फिटनेसया दापू

शारीरिक फिटनेसया खँ ल्हायेबलय् १०० मीटर स्प्रिंट दौड, शटपूट वांछ्वयेगु, जेवलिन थ्रो थुज्वःगु कासाय् छि २०–३० दँय् दकलय् फिट जुयादी । थ्व धुंकाः छिगु क्षमताय् तीव्ररुपं गिरावट वइ । फुटबलया कासामिपिनि क्षमताय् नं तीव्ररुपं गिरावट वइ । तर छुं कासा अप्वया वंगु बैसया कासामिपिन्त नं मिले जुइ । यक्व दँ दुपिं कासामिपिं म्याराथन दौड, १०० किलोमीटरया दौडय् बांलाइ । छिगु ३०–४० व ४०–५० या दशकया दँय् नं म्याराथुन ब्वाँय् वनेगु क्षमता बुलुहुँ बुलुहुँ जक म्हो जुयावनी । सन्नी मैकीं ६१ दँ पूवने धुंकाःप् थःगु क्यारिअरया न्हापांगु आयरनम्यान ट्रायथलन रेस त्याकेत ताःलाःगु खः । थुकी वं १८० किलोमीटरया साइकलिंग, अनं म्याराथन व अनं लिपा ४ किलोमीटरया स्वीमिङ याःगु खः । यक्व कासामिपिं ला ७० दँतक नं पूवंक हे फिट जुइ ।

दिमागी क्षमताया दापू

२० दँलिपा न्हूगु तथ्यत लुमंका तयेगु छिगु क्षमता म्हो जुया वनी । छिगु लुमंकेगु थ्व क्षमता ला छिगु स्कूलं पिहाँ वयेवं हे म्हो जुजुं वनी ।  कामकाजी सूचनात लुमंका तयेगु झीगु क्षमता नं ४० दँ लिपा म्हो जुजुं वनी । छि थःगु ल्याय्म्ह अवस्थाय् रचानात्मक रुपं दकलय् अप्वः बांलाःगु स्थितिइ दइ । यक्व नोबेल पुरस्कार त्याकूपिं खोज वैज्ञानिकपिसं ४० दँया जःखः थ्व सिरपाः त्याकूगु खः । दँ वंलिसे झीगु दिमाग सुस्त जुया वनी । दँ अप्वया वंलिसे तथ्यत लुमंका तयेत झीत थाकुसां नं झीगु कुशलता अप्वइ । ब्वनेगु बानी जुइमा या अंकगणितया समस्या जुइमा, उकी छिं बांलाका यंकादी । मिडल एजय् छिगु तर्क यायेगु क्षमता अप्वइ । मुश्किल परिस्थितिया हल लिकायेगु क्षमता नं दँ अप्वया वंलिसे बांलाना वइ । थ्व शोध यानादीम्ह हार्वर्ड यूनिवर्सिटीया जोश हारटशोर्नं धयादी, “थुज्वःगु गुगुं दँ मदु गुकी झीपिं फुक्क चीजय् बांलाइ वा यक्व चीजय् बांलाइ ।”

सेक्सया चाहना

अप्वयावंगु दँ व सेक्सया चाहनाया विषयल् लूगु जानकारीं मनूतय्त लय् तायेकाबी । ६५ निसें ७० दँया स्वस्थ मनूतय् मध्ये ३० प्रतिशत मनूतय्सं वालय् छक्वः सेक्स याइ । यदि झीके दुगु जानकारीयात छ्यलेगु खःसा २०–४० तकया दँ ला सेक्सया चाहनाया चरमय् दइ । सेक्स यायेगु चाहना व सेक्स यायेगु क्षमताय् ५० दँ तक गुगुं विशेष कमी वइमखु । “सेक्सुअली एक्टिव लाइफ एक्सपेक्टेंसी”लिसे स्वाःगु छगू शोधपत्रकथं ५५ दँतकया मिजंतय्के मेगु १५ दँ तक सेक्स यायेगु इच्छा लूगु दु । ५५ दँ दुपिं मिसातय्के मेगु झिदँतकया निंतिं थ्व चाहना दइ ।
यौन सम्बन्धत स्वाइगु म्हो जुया वनी तर ६५ निसें ७४ दँतकया स्वस्थ मनूतय्के ३० प्रतिशत वालय् छक्वः सेक्स जुइगु याः । अथेला सेक्सया चाहत म्हो जुइगु या फाइदा नं दु । सेक्सया चाहना म्हो जुइबलय् जीवनप्रति उत्साह अप्वइ ।

दकलय् बांलाःगु ई

थ्व इलय् आः न्ह्यसः दनी कि थुपिं लिच्वःपाखें झीत छु दत ? सालाखालां झीसं तायेकल धाःसा झीसं धायेफु कि २०–३० दँय् सेक्स यायेगु चाहना दकलय् अप्वः दइ । गन कि ३० निसें ४० दँतकया झ्वलय् छिगु शारीरिक रुपं दकलय् अप्वः सक्षम जुइ । मानसिकरुपं छि ४० निसे ६० दँया दथुइ दकलय् बांलाःगु स्थितिइ दइ । ६०–७० दँया झ्वलय् छि दकय् अप्वः लय्ताइ । स्यूगु हे खः कि जीवनया हरेक पडावय् (दिपुइ) छिगु हालत हिला च्वनी । तर छगू खँ ला स्पष्ट जूगु दु कि जीवन हनेगुया गुगुं छगू बांलाःगु दँ दइमखु ।
अथे नं भचा कुतः यानाः झीसं पृथ्वीइ थःगु ईयात बांलाके धाःसा फइ । शारीरिक अभ्यास यायेगुलिं न केवल शारीरिक फिटनेस अप्वइ थुकिया लिसें दँलिसे स्वापू दुगु चिनिल्वय् (डायबेटिज) व क्यान्सर थुज्वःगु ल्वय्या खतरा म्हो जुयावनी । थुकिं लुमंकेगु क्षमतायात नं तिबः दइ । स्वस्थ मनूत थःगु जीवनय् न्यादँ अप्वः सेक्सुअली एक्टिव जुइ । यानी शारीरिक अभ्यास ला अमृत थें खः । मनोवैज्ञानिकपिसं थ्व नं माने याःगु दु कि झीगु मानसिक दृष्टिकोण नं झीगु जीवनय् अहम भूमिका दइ । यक्व मनूत थःगु दँ स्वयां नं म्हो खनेदइ, यक्व एक्टिव व यक्व ताःहाकः म्वाइ ।
थ्व नं स्पष्ट दु कि अप्वःगु दँय् गुगुंकथं अंकुश तयेफइमखु । थ्व खँ धाःसा खःकि छिं थःगु सीमात म्हसीकाः छिगु जीवनयात बांलाकेगु व आनंददायक दयेके फइ ।
–उखें थुखें