–ज्ञानबहादुर महर्जन ‘नेवाः’ किपू १.ग्वंगः हाल न्हांचा बिना सुथ जुलकर्म न्ह्याकेनु ।। २.फुकेमते न्हांब्यर्थय् थःगु जीवनकीर्ति तयेनु ।। ३.पलाः पलाखय्सफलताया चिं छुहरेश मनय् ।। ४.भिंतुनाया सःदेय् न्यंक थ्वयेकेनुह्यूपाःया नितिं ।। ५.न्ह्याकेनु...

—प्रेमराज शिल्पकार वं याइथें थ्वं याइथेंदेय्या चिन्ता सुनां याइथेंनल त्वन अले द्यनथःथः ल्वाना नेवाःत स्यन ।। थजाः क्वजाः धइगु विभेद् भाव त्वःते मफुसासकल स्वनिगः छधिछप्पं याये कुतःनं मदुसाछाय् खँ ल्हायेगु ‘नेवाःराज्यया विचाः’खय्तेगु हुकुम खः ‘...

–नर्मदेश्वर प्रधान प्रसिद्ध अंग्रेजी नाटककार शेक्सपीयरं धाइ जीवन नाटक खः । तर थौं जिं छता न्हूगु बुखँ ब्वने । शेक्सपीयर धापू स्वया ठीक अःखःगु । व खः जीवन नाटक मखु । बरु नाटक हे जीवन खः ।‘तितो सत्य’ नांया छगू नांजाःगु सिरियल नेपाल टिभी वइ । उकिया...

लक्षमणराज वशिंनेवाःतय् दथ्वी छम्हसिनं मेम्हसित कुंखिनेगु खँग्वः खः ‘भ्वासि’ । भ्वासिया किपा थाय् व मनूपतिं पाःगु खनी । बांलाक ध्वाथीकेया लागि भ्वासि किपा ब्वयेगु झ्वलय् दकलय् न्हापां छपाः किपा स्वयादिसँ – ‘सिद्धिमान बडाकाजिया म्ह्याय्या न्हाय्पं...

– राजु श्रेष्ठ, (सिम्बाः छकू क्वथाय् बहनी ख्यूँउसे च्वंक मतमित मच्याकुसे भुग्लुं च्वंच्वनी । धुम्बाः क्वथाय् दुहां वया “त्याक्क” मत  च्याकी । सिम्बाःया पहः खनाः हाली ।) धुम्बाः:अय् सिम्बाः   छु धैगु पहः थ्व? सारा संसारया न्हूगु संविधान वल धकाः “...

– सुरेश किरण जि छगू देशयात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह जनता दु ।जि छम्ह नेतायात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह मतदाता दु । जि छम्ह काय्यात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह अबु दु ।जि छम्ह अबुयात माःगु दु छाय् कि जिके छम्ह काय् दु ।जि छम्ह मालिकयात माःगु दु छाय्...

- राजु श्रेष्ठ (धुम्बाःया ब्वहलय् प्याट् प्याट् दादां सिम्बाः इतिइतिं न्हिलाच्वनी ।) धुम्बाःःहाऽऽऽ हाऽऽऽ हाऽऽऽ हाऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ (धुम्बाःया पहः खनाः सिम्बाः ज्यः जुयाच्वनी ।) सिम्बाः ःक.... क.... क... छु...

  झीगु समाजय् मिसातय् स्थान– कवि चित्तधर ‘ह्दय’झीगु समाजय् मिसातय् स्थान धार्मिक वा सामाजिक न्ह्यागु थासय् स्वःसां उत्तिं दु । धात्थें धाय्गु जूसा गनं गनं ला मिजंतय् सिबय् नं च्वय् तयाः हना तःगु दु ।खः झी प्राणी मात्रया कारण ‘मां’ । वयात झीसं छु जक...

– जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ   खः जिं चाय्कं हे मच्वया खः छन्त कयाः श्रीकृष्ण अणु च्वयां ब्वनीपिं ख्वयां न्यनीपिं मखना थन जिं सुं दु मनू ।    ल्वहँतय् जक हे ख्वबि हाय्कूसां जुल ज्वीमाः व अवश्य पुखू तर थन नुगलय् ग्वःगु सुयां नं चाःगु छतिं मखु गय् व चुकू...

च्वमि : ललेन्द्र शाक्य दँ रे दँ नेपाःमि दँ छ जि मधाःसे झी जुया दँ मानव धर्म खः मानव जुया मानवता ब्वयेत दँ ।।   घाः मजूपिं सु मदु थन ? नुगः मख्वःपिं सु मदु थन ? ख्वविधाः हुइकेनु हःपाः जुया लिधँसा बिइत दँ ।।   झीगु सम्पदा तनीगु ई वल म्हसीका झीगु...

– पद्मरत्न तुलाधर – झी नेवाःत भाषा, लिपि, साहित्य, संगीत, नृत्य आदि सिर्जनात्मक संस्कृतिया फुक धयाथें पक्षय् तसकं तःमिगु छगू जाति व समुदाय खः । बाजं व बाजं ज्वलंया खँय् नं नेवाःत मेपिं स्वयाः च्वन्ह्याः धाइ । नीदँ नीन्यादँ न्ह्यः छम्ह अंग्रेज...

- तीर्थमान महर्जन,  बागबजार यें १. जुलुस वल गोली कयेकाःहल सहिद जुल   २. मुक दर्शक झी जनताया नेता स्वःगु स्वलंतु   ३. वारे वाः पासा मतिनाया खं ल्हाना न्ह्याई पुके वाः ४. व हाकुमैचा जितः पुलुक्क स्वल मतिना जुल    ५. अफिस वन हाकिम रिझेयात तलव काल ६....

- राजेन मानन्धर धाइ, विपत्तिया न्ह्यःने दुपिं व मदुपिं उतिं । गन खः धकाः, दुपिं न्ह्याक्व मदुसां दुपिं हे, मदुपिन्त न्ह्याक्व दुसां दइमखु । मदुपिन्त ला जीवन हे भुखाय् नि, हानं मदुपिन्त नं छाय् भुखाय् वयेमाःगु जुइ । ल्ययाःल्ययाः दुपिन्थाय् जक थुइत...

- लोककवि राजभाइ जकःमि बागमतीया ख्वाः खन्यवं थौं                                    मन हे लूलू ख्वइगु                                                 सिरिसिरि फय् मखु कलकल लः मखु धःजक हे बाः वइगु । उबलय् उबलय् न्ह्यात्थाय् स्वःसांबागमती झःझः धाःलः...

- लोककवि राजभाइ जकःमि धर्म, संस्कृति, जाति न्ह्यलुवाः धन्य खः झी चक्रमान वैत श्रद्धा – स्वां द्यछाछां झीगु नुगलं याय् सलाम ।   वन व वन निर्वाणया लँय् राष्ट्र – ध्वाँय् ब्वय्का वन ख्यलुइताः थें थःत च्याकाः शान्ति – जः खय्का वन झीम्ह नेवाः काय् – मचा...

- रेखा शाक्य शहीद गेटय् टेम्पो पिया च्वनागु नं आः मखये धुंकल । म्वःम्वः मनूत गथांमुग थें थिंग दना च्वंगु दु । दक्वसियां थःथगु छेँ थ्यंके हथाय् मखा जुइ । जि नं तुति स्याःगु उलि थुलि हे मदये धुंकल । टेम्पो ला मवःगु मखु तर जिं मालागु गन्तव्यया मखुत का...

  जि थौंचिल्लाय् दनाच्वना लँपातय्वाय्त्यः फ्वाय्त्यःजस्ता पाता निपाता नं मथःम्हपाल छकू न मथःम्ह । म्हिगः तकला ख्येँय् हे थ्वयाच्वनाम्ह खःतुति त्वःधुला मखा क्वःदल जिलाःसा काचाकाचां जितः स्यानाः नयेत्यनाला कि छु ? बिचाः या,जितः सुसाः यानाः म्वाका...

- रेखा शाक्य मां वने न्हि... धकाः धाःगु सः तायेदत । थौं यःमह्रि पुन्हि...थःगु छेँय् हे नखः धकाः तकं मस्यू मखाः जुइ धइगु मतिइ । तताजुया सः फसय् तुं तनावन, मांया लिसः जिं मताः । पलखं हे कोथाय् झाःम्ह मांयात खनाः । प्यपुंका तःगु म्हुतुसिं बुलुहँ धकिं...

- रेखा शाक्य “छं म्ह्याय् नं बी न्यात धाःगु मखु ला ? गबले ले ?” लँय् थःगु मतापं वनाच्वनाम्हस्या जिगु लिक्क वयाः तःगु थ्व न्ह्यसलं जिगु न्हाय्पं तिंस्वात । लिफः स्वयां  द्यइके वयाच्वंपिं निम्ह बाज्यःति वंपिं मिस्तय् खासखुस । लिसलय् व मिसां नं ‘खः’...

(बाखं) - लक्ष्मण राजवंशी सिलाचा साप च्वाकिं । ज्यानमाया काकिया कायभौपिन्त ह्वंकाच्वन । सिलाचा उमिगु ल्यूने दनाः उमित नागःतुगः यानाच्वन । फसं पंमाया च्वकात ल्वाकाच्वंसां म्ह फस्वयाच्वनी थें काय् व भौमचाया ब्वःबायाच्वंगु सिलाचां प्यपुंकाबिल ।...

गथे मन जुल गथे तन जुलघौ पल्खं थनं ह्रास नास जुलधुया रास रास जुलचिल्लाय् मिल्लाय् दनहिमीचाल थ्व मनम्हाल पतींनं बं क्वतेला धालहाहा नारन नारन नां कालधराहरानं दुनंझीगु धरोहरनं दुनंव फल्चा व देग झीगु छेंनं दुनंछुहें मन्त थनं दुनं फुक्कं दुनंजीउ नाश जुलमन...

तीर्थमान महर्जन, बागवाजर यें भुखाचाः छ सु धका, छन्त सुनानं खंके मफुछला तसक्क हे बल्लाम्ह खनी, धर्ती हे संकेफुम्हअय् भुखाय् ब्वल ब्वल धाल, दक्व हे ग्याना छग्वारा चिनभुखाचाः छला सुनान, खके मफुम्ह महाकाल खनीका भुखाचाः छ गन च्वंम्ह खः, छन्त सुनानं खंके...

- रत्नकाजी मननेपाः देय्या लाय्कू अति झःझः धाःगुहलिंया हे नुगः अतिकनं साला काःगुस्वयम्भु, पशुपति, येँ, यल, ख्वप, किपुनेवाः कलाकृतिं विश्वय् हे नां जाःगु ।१। उत्तरस हिमालय दक्षिण तराई बांलाःगुदथुस स्वनिगः सकसियां नुगः जुयाच्वंगु देगः फल्चा ल्वहंहितिं...

– नर्मदेश्वर प्रधान हनेबहःम्ह एमाले नेता । भाजु ओलीं धरहरा आरोहण याःगु बुखँ ब्वने । वय्कःया धरहरा आरोहण कार्यय् वय्कःयात वय्कःया दलं नं साथ बी । माःगु अक्सिजनया नं व्यवस्था जुइ । बुखँ ब्वने । माउन्ट एभरेष्टया सफल आरोही तेन्जिङ्ग शेर्पा लुमनी ।...

मीना बज्राचार्य खय्तला मथुरा साय्मि वरिष्ठ बाखं च्वमि व नां जाःम्ह उपन्यासकार खः । वय्कःयागु कृतियाबारे जिं छुं च्वयेगु धइगु सुद्र्यया न्ह्योने मत क्यने थें जक खः । सरं तःक्वमछि “राप” उपन्यासया बारे थःयात ताःगु च्वया बिउ धकाः इनाप याना दिइगुलिं...

 पाकेट मारे याइ । व:गु आर्जनं स्वतँजा: छेँ दयेकी । खबर ब्वने । पाकेट मारं आर्जनया श्रोत क्यनी । पाकेट मारे यानागु खँ स्वीकार याइ । थौंकन्हय् न्हियान्हिथं थें आप–राधिक घटनातय्गु बारे बुखँ वइ । भ्रष्टाचारया खँ वइ । घुस न:गु समाचार ब्वने । बलात्कारया...

पद्मरत्न तुलाधर स्कूल सिधयाः कलेज थ्यनेवं जि इहिपा जूगु खः । अथे धइगु थौं स्वयाः पीस्वदँ न्ह्यःयागु खँ खः । उबलय् जि झिंच्यादँ व भम्चा जुइम्ह मय्जु झिंप्यदँ जक क्यंगु खः । उबलय्या चलनकथं छपाः लप्तें चायेके माः धकाः जि व जिमि केहेँयात जिमि निम्ह...

सुइच्यादँति न्ह्यःया खँ खः – जिपिं त्रिचन्द्र कलेजय् बी.ए.  ब्वनाच्वनाबलय् छम्ह पासाया संगतय् लानाः जि नं छक्वःनिक्वः अस्यः जुयागु थौं थें लुमंनि । व अस्यः ज्याय् तक्यंपिं छम्ह, निम्ह, स्वम्ह मिस्त जितः आःतकं लुमंनि । उपिं स्वम्ह मिस्त मध्ये छम्ह...

– जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ समस्या धैगु स्वतुमतु स्वःगु कापू ग्वारा खः बांलाः मिखां स्वयेवं उकिइ हे  लुया वै स्वांया फ्वः ।। धु ।।   न्ह्याः ह्याः वंलिस्य झाःपाः कंझाः बगरं पं वै लँय् वं लिस्य हानं धापलां ख्याः हे  धापां दं वै लँय्  लँपु दात धाधां...

 नेपालभाषाया नांजाःम्ह उपन्यासकार भाजु मल्ल के. सुन्दरया व लँपु थ्व पलाः ‘छगू कृति ः तःगू दृष्टि’ समालोचना व टिप्पणी मुना दुने नांजाःपिं समालोचकपिं डा. बज्रराज शाक्य, चित्तरञ्जन नेपाली, डा. कमलप्रकाश मल्ल, भिक्षु कोण्डन्य, सुरेश किरण, पूर्ण...