साहित्य
-
क्वाःघासा (सांसद लक्ष्मण राजवंशीया निबन्ध)
लक्ष्मण राजवंशी –नेवाःतय्त क्वाःघासाया सवाः थुइका च्वनेम्वाः । नेवाःतय् क्वाःघासा साप यः । क्वाःघासाय् थःयात यःगु सवाः कायेज्यू । मयःगु सवाः मेय् तःलय् ल्हाकेज्यू । नां हे क्वाःघासा न्ह्यागु काःसां दुथ्याकेज्यू । मोहनी वा स्वन्ति नखःबलय्यागु...
-
आराधना न्ह्याक्व याःसां...!!! (चिनाखँ)
अर्जुन महर्जन “नेपाःमि” किपू कविया सुन्दर कविता खः छ न्ह्याक्व ब्वंसां नं पूमवंगु थेँ यथार्थया हिसि दुम्ह नकिं खः छ न्ह्याक्व स्वःसां नं लुमधंगु थें । मतिनाया सागर क्वबिइ फुम्ह खः छ न्ह्याक्व त्वंसां नं प्याःचाः मलंगु थें खुसिया त्वाःमदःगु गति खः छ...
-
नेपाः व नेतात (चिनाखँ)
रीदेन महर्जन किपू—१ भारतया मोदी सरकारं मोदीं ध्वँलात झीत नेपाःया नेतापिं जालय् तक्यन थपूया फय्खँ गफं जक न्यायेका आशा क्यंकाझीत दुखः जक बियाच्वनं सकतां हलंज्वलं बेसाभाः थिके जुल चीमि जनता म्वाये म्वाःल ।। उफ् ! न्ह्याथाय् स्वःसांपेट्रोल, डिजेल,...
-
शुक्रराज शास्त्री जोशी–लोककबि राजभाई जकःमि कबिता
नेवाः–मांया मुलय् ब्वलंम्ह शहीद शुक्रराज शास्त्रीराष्ट्रिय क्रान्ति— नुगःया धुकधुक झी मांभाय्या महारथी । समाज भिंक्यगु नाय्खि च्वय्काः नुगलय् देय्या ध्वाँय् ब्वय्काःलाय् हे माःगु ज्ञानं जाःगु गुलिख्ये सृजना स्वां ह्वय्काःझीत सन्ह्यलं जुरुक्क थंम्ह...
-
जितः सहिद याये मते न्हां (चिनाखँ)
जितेन्द्र महर्जन ‘याकःमि’ किपू जिके म्वाःगु हि बाः वलजिगु नुगः दुने घाः जुल जितः सहयाये मफयाः हाला जुयाः लँय्लँय् देय् कुचा कुचा थइन चुपिं सुयाः नुगः दुनेंदुनें नये मखंपिं गरिब जनताग्वारा तुलाः हाला जुल लँय्लँय् दुबिधा मदु, नं आभाष हे दु सुयाकें थन...
-
वीर किपूमित (चिनाखँ)
रीदेन महर्जन कीपू–१, बाघभैरव खः जिपिं वहे वीर किपूमित खः खः जिपिं वहे वीर किपूमित खः ।। गोर्खाली लिसें १२ दँ तक ल्वाःपिं खुला तक जिमि पूर्खातय्सं छु नं मनसे लः जक त्वनाः ल्वानाः वःपिं खः जिपिं वहे वीर किपूमित खः ।। झी महालानी कीर्ति राज्य लक्ष्मी...
-
ज्यापु दिवसया राष्ट्रिय–म्ये
– लोककवि राजभाइ जकःमि झीगु राष्ट्रिय ज्यापु–दिंया भिन्तुना–स्वां छाः वया झी नुगः–सः गुनुहुँ थ्वय्काः झीगु हे म्ये हाः वया । देश झःझः धाय्क न्यंक ह्वय्क्य झललल ज्यापु–स्वां ज्यान हे बलिदान बी, तर ख्वय्क्य मखु नेपाल–मां आदिवासी देय्–थुवाः झी फुक्क...
-
व लँपुः थ्व पलाः (चिनाखँ)
–प्रेमराज शिल्पकार नेवाः स्वायत्त राज्य हयेनुछधीछप्पं जुया हताः यायेनुव लँपुः थ्व पलाःतर छु याये ! जि मला ।। मनूतय्सं गुलि याउँक खँ ल्हानाः जुइउखेथुखे जुया म्वासां फुइफाँय् याना जुइनेवाः भाय् तजिलजि थय् खः अय्...
-
ल्वय्
लक्ष्मण राजवंशील्वय् नां कायेवं कपाः क्वाना वइ । मनूतय्त ल्वय् छता मदुसा गुलि याउइँ ? मनं तुंथें जूसा मनू म्वाः म्वाकं स्वर्गय् थ्यनी । ल्वय् मदुपिं मालास्वःसां ल्वीके फइमखु । छगूनं छगू ल्वय् दयाहे च्वनी । छगू ल्वय् चिलावनी मेगु ल्वय् खने दय्कः वइ...
-
न्हूदँ व सन्देश
–ज्ञानबहादुर महर्जन ‘नेवाः’ किपू १.ग्वंगः हाल न्हांचा बिना सुथ जुलकर्म न्ह्याकेनु ।। २.फुकेमते न्हांब्यर्थय् थःगु जीवनकीर्ति तयेनु ।। ३.पलाः पलाखय्सफलताया चिं छुहरेश मनय् ।। ४.भिंतुनाया सःदेय् न्यंक थ्वयेकेनुह्यूपाःया नितिं ।। ५.न्ह्याकेनु...
-
देसया च्यूताः
—प्रेमराज शिल्पकार वं याइथें थ्वं याइथेंदेय्या चिन्ता सुनां याइथेंनल त्वन अले द्यनथःथः ल्वाना नेवाःत स्यन ।। थजाः क्वजाः धइगु विभेद् भाव त्वःते मफुसासकल स्वनिगः छधिछप्पं याये कुतःनं मदुसाछाय् खँ ल्हायेगु ‘नेवाःराज्यया विचाः’खय्तेगु हुकुम खः ‘...
-
धन्य
–नर्मदेश्वर प्रधान प्रसिद्ध अंग्रेजी नाटककार शेक्सपीयरं धाइ जीवन नाटक खः । तर थौं जिं छता न्हूगु बुखँ ब्वने । शेक्सपीयर धापू स्वया ठीक अःखःगु । व खः जीवन नाटक मखु । बरु नाटक हे जीवन खः ।‘तितो सत्य’ नांया छगू नांजाःगु सिरियल नेपाल टिभी वइ । उकिया...
-
भ्वासि
लक्षमणराज वशिंनेवाःतय् दथ्वी छम्हसिनं मेम्हसित कुंखिनेगु खँग्वः खः ‘भ्वासि’ । भ्वासिया किपा थाय् व मनूपतिं पाःगु खनी । बांलाक ध्वाथीकेया लागि भ्वासि किपा ब्वयेगु झ्वलय् दकलय् न्हापां छपाः किपा स्वयादिसँ – ‘सिद्धिमान बडाकाजिया म्ह्याय्या न्हाय्पं...
-
सिम्बाः–धुम्बाः – ५
– राजु श्रेष्ठ, (सिम्बाः छकू क्वथाय् बहनी ख्यूँउसे च्वंक मतमित मच्याकुसे भुग्लुं च्वंच्वनी । धुम्बाः क्वथाय् दुहां वया “त्याक्क” मत च्याकी । सिम्बाःया पहः खनाः हाली ।) धुम्बाः:अय् सिम्बाः छु धैगु पहः थ्व? सारा संसारया न्हूगु संविधान वल धकाः “...
-
थ्व मनूया बजाः गन मनू सिबय् नं मनू प्वःचीगु खोल थिक
– सुरेश किरण जि छगू देशयात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह जनता दु ।जि छम्ह नेतायात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह मतदाता दु । जि छम्ह काय्यात माःगु दुछाय् कि जिके छम्ह अबु दु ।जि छम्ह अबुयात माःगु दु छाय् कि जिके छम्ह काय् दु ।जि छम्ह मालिकयात माःगु दु छाय्...
-
सिम्बाः–धुम्बाः
- राजु श्रेष्ठ (धुम्बाःया ब्वहलय् प्याट् प्याट् दादां सिम्बाः इतिइतिं न्हिलाच्वनी ।) धुम्बाःःहाऽऽऽ हाऽऽऽ हाऽऽऽ हाऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हिऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ हुऽऽऽऽ (धुम्बाःया पहः खनाः सिम्बाः ज्यः जुयाच्वनी ।) सिम्बाः ःक.... क.... क... छु...
-
झीगु समाजय् मिसातय् स्थान
झीगु समाजय् मिसातय् स्थान– कवि चित्तधर ‘ह्दय’झीगु समाजय् मिसातय् स्थान धार्मिक वा सामाजिक न्ह्यागु थासय् स्वःसां उत्तिं दु । धात्थें धाय्गु जूसा गनं गनं ला मिजंतय् सिबय् नं च्वय् तयाः हना तःगु दु ।खः झी प्राणी मात्रया कारण ‘मां’ । वयात झीसं छु जक...
-
लत्याया तिथिसं - लः छपासः जिगु छन्त अणु
– जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ खः जिं चाय्कं हे मच्वया खः छन्त कयाः श्रीकृष्ण अणु च्वयां ब्वनीपिं ख्वयां न्यनीपिं मखना थन जिं सुं दु मनू । ल्वहँतय् जक हे ख्वबि हाय्कूसां जुल ज्वीमाः व अवश्य पुखू तर थन नुगलय् ग्वःगु सुयां नं चाःगु छतिं मखु गय् व चुकू...
-
भुखाय्...पुनःनिर्माण जागरण म्ये
च्वमि : ललेन्द्र शाक्य दँ रे दँ नेपाःमि दँ छ जि मधाःसे झी जुया दँ मानव धर्म खः मानव जुया मानवता ब्वयेत दँ ।। घाः मजूपिं सु मदु थन ? नुगः मख्वःपिं सु मदु थन ? ख्वविधाः हुइकेनु हःपाः जुया लिधँसा बिइत दँ ।। झीगु सम्पदा तनीगु ई वल म्हसीका झीगु...
-
जिगु लुमन्तिइ गुंलाबाजं
– पद्मरत्न तुलाधर – झी नेवाःत भाषा, लिपि, साहित्य, संगीत, नृत्य आदि सिर्जनात्मक संस्कृतिया फुक धयाथें पक्षय् तसकं तःमिगु छगू जाति व समुदाय खः । बाजं व बाजं ज्वलंया खँय् नं नेवाःत मेपिं स्वयाः च्वन्ह्याः धाइ । नीदँ नीन्यादँ न्ह्यः छम्ह अंग्रेज...
-
हाइकु
- तीर्थमान महर्जन, बागबजार यें १. जुलुस वल गोली कयेकाःहल सहिद जुल २. मुक दर्शक झी जनताया नेता स्वःगु स्वलंतु ३. वारे वाः पासा मतिनाया खं ल्हाना न्ह्याई पुके वाः ४. व हाकुमैचा जितः पुलुक्क स्वल मतिना जुल ५. अफिस वन हाकिम रिझेयात तलव काल ६....
-
राहतया लुखा
- राजेन मानन्धर धाइ, विपत्तिया न्ह्यःने दुपिं व मदुपिं उतिं । गन खः धकाः, दुपिं न्ह्याक्व मदुसां दुपिं हे, मदुपिन्त न्ह्याक्व दुसां दइमखु । मदुपिन्त ला जीवन हे भुखाय् नि, हानं मदुपिन्त नं छाय् भुखाय् वयेमाःगु जुइ । ल्ययाःल्ययाः दुपिन्थाय् जक थुइत...
-
बागमती
- लोककवि राजभाइ जकःमि बागमतीया ख्वाः खन्यवं थौं मन हे लूलू ख्वइगु सिरिसिरि फय् मखु कलकल लः मखु धःजक हे बाः वइगु । उबलय् उबलय् न्ह्यात्थाय् स्वःसांबागमती झःझः धाःलः...
-
धन्य खः झी चक्रमान
- लोककवि राजभाइ जकःमि धर्म, संस्कृति, जाति न्ह्यलुवाः धन्य खः झी चक्रमान वैत श्रद्धा – स्वां द्यछाछां झीगु नुगलं याय् सलाम । वन व वन निर्वाणया लँय् राष्ट्र – ध्वाँय् ब्वय्का वन ख्यलुइताः थें थःत च्याकाः शान्ति – जः खय्का वन झीम्ह नेवाः काय् – मचा...
-
आकार कायेमफूगु किपाः
- रेखा शाक्य शहीद गेटय् टेम्पो पिया च्वनागु नं आः मखये धुंकल । म्वःम्वः मनूत गथांमुग थें थिंग दना च्वंगु दु । दक्वसियां थःथगु छेँ थ्यंके हथाय् मखा जुइ । जि नं तुति स्याःगु उलि थुलि हे मदये धुंकल । टेम्पो ला मवःगु मखु तर जिं मालागु गन्तव्यया मखुत का...
-
मरुसतः(काष्ठमण्डप)यात देछा, जि मरुत्वाःया माखा
जि थौंचिल्लाय् दनाच्वना लँपातय्वाय्त्यः फ्वाय्त्यःजस्ता पाता निपाता नं मथःम्हपाल छकू न मथःम्ह । म्हिगः तकला ख्येँय् हे थ्वयाच्वनाम्ह खःतुति त्वःधुला मखा क्वःदल जिलाःसा काचाकाचां जितः स्यानाः नयेत्यनाला कि छु ? बिचाः या,जितः सुसाः यानाः म्वाका...
-
माथं मवंगु स्वापू
- रेखा शाक्य मां वने न्हि... धकाः धाःगु सः तायेदत । थौं यःमह्रि पुन्हि...थःगु छेँय् हे नखः धकाः तकं मस्यू मखाः जुइ धइगु मतिइ । तताजुया सः फसय् तुं तनावन, मांया लिसः जिं मताः । पलखं हे कोथाय् झाःम्ह मांयात खनाः । प्यपुंका तःगु म्हुतुसिं बुलुहँ धकिं...
-
जिं इहिपा याय् मखुत
- रेखा शाक्य “छं म्ह्याय् नं बी न्यात धाःगु मखु ला ? गबले ले ?” लँय् थःगु मतापं वनाच्वनाम्हस्या जिगु लिक्क वयाः तःगु थ्व न्ह्यसलं जिगु न्हाय्पं तिंस्वात । लिफः स्वयां द्यइके वयाच्वंपिं निम्ह बाज्यःति वंपिं मिस्तय् खासखुस । लिसलय् व मिसां नं ‘खः’...
-
थ्व नं मिजं ?
(बाखं) - लक्ष्मण राजवंशी सिलाचा साप च्वाकिं । ज्यानमाया काकिया कायभौपिन्त ह्वंकाच्वन । सिलाचा उमिगु ल्यूने दनाः उमित नागःतुगः यानाच्वन । फसं पंमाया च्वकात ल्वाकाच्वंसां म्ह फस्वयाच्वनी थें काय् व भौमचाया ब्वःबायाच्वंगु सिलाचां प्यपुंकाबिल ।...
-
भुखाय् म्ये
गथे मन जुल गथे तन जुलघौ पल्खं थनं ह्रास नास जुलधुया रास रास जुलचिल्लाय् मिल्लाय् दनहिमीचाल थ्व मनम्हाल पतींनं बं क्वतेला धालहाहा नारन नारन नां कालधराहरानं दुनंझीगु धरोहरनं दुनंव फल्चा व देग झीगु छेंनं दुनंछुहें मन्त थनं दुनं फुक्कं दुनंजीउ नाश जुलमन...