च्वसु
-
प्रचण्डं नेवाःतय्त विश्वासघात यात
डा. महेशमान श्रेष्ठ राजभाइ जकःमिया छेँ रामघाट । नेवाः न्ह्यलुवापिनि दथुइ माओवादी नेता प्रचण्ड, “जिमिसं नेवाः राज्यया लागि ल्वानाच्वनागु दु – जिमित ग्वाहालि यानादिसँ ।” उबलय् नेवाः न्ह्यलुवापिसं न्ह्यसः तःगु खः, “छिमिसं लिपा सम्झौता यायेबलय् नेवाः...
-
येँ व ख्वपया पञ्चदान
दछी बाय् दँय् छकः वइगु थ्व पञ्चदान पर्व निगूगु येँ ख्वप पञ्चदान लानाच्वनी । वंगु श्रावण शुक्ल गुंलाथ्वः अष्टमि खुन्हु लाइगु पञ्चदान पर्व न्हापांगु यल पञ्चदान जुइ सा भाद्र कृष्ण गुंलागाः त्रयोदशी खुन्हु लाःवइगु पञ्चदान पर्व ल्यूगु येँ व ख्वप पञ्चदान...
-
नेपाःया अखण्डता मल्यनेफु
- सानुराजा शाक्य संविधान निर्माण प्रक्रियाय् गच्छेदारया लोकतान्त्रिक फोरम लगायत मेमेगु थारु दलत नं मच्वनेगु निर्णय धुंकाः तराई मधेसया प्रतिनिधित्व याइगु सुं नं दलत संविधान निर्माण प्रक्रियाय् मन्त । थुकिं यानाः आः जुयाच्वंगु संविधान धइगु स्वंगू...
-
गोदावरीं मेला थौ छन्हू दुने खुगू लख भक्तजन थ्यन
गोदावरीं मेला थौ छन्हू दुने खुगू लख भक्तजन थ्यनवंगु भदौ एक गते निसें गोदावरीं न्ह्याःगु बाह्र वर्षे सिंहस्त महामेलाय् मेला वःपिं भक्तजनत थौ छन्हू दुने दकलये अप्वः वःगु दु ।मेला न्हिं सार्वजनिक बिदाया दिं भक्तजनत अप्वः वयाच्वगु खःसा थौं शनिवाः बिदाया...
-
कृष्ण जन्माष्टमी पर्वया विशेषता
भगवान् कृष्ण च्याम्ह महापुरुष मध्ये निम्ह हे कृष्ण लानाच्वंगु दु । वसपोल कृष्ण विष्णुया च्यागूगु अवतार लानाच्वंगु दु । १)भगवान विष्णुया सत्ययुगय् प्यंगू अवतार मत्स्य, कक्ष, वराह व नृसिंह । २) त्रेतायुगय् स्वंगू अवतार वामन, पर्शुराम व राम । ३)...
-
पहिचान छाय् माल ?
पहिचान अर्थात् म्हसीका आःया नेपाःया राजनीतिया केन्द्र विन्दुइ वःगु दु । छुं नं वस्तु, मनूलिसेंया जीवजन्तु, वनस्पति अले घटना परिघटनायात म्हसीके मीगु नां हे उगु वस्तु, जीव वा परिघटनाया पहिचान धकाः धाये फइ । थ्वहे म्हसिकां उकिया बारे धारणा, दृष्टिकोण,...
-
ख्वनाया च्वलेचा व नेवाः संस्कृति
दँय्दसं गुंला वइ । गुंला वल कि धर्म संस्कृतिइ च्यूताः दुपिं छथ्वः मनूत अले नेवाःतय्गु संस्कृतिइ कुंखिनेगु थाय् मालाच्वनीपिं मेखलः मनूतय्गु ध्यान ख्वनापाखे वनी । गन बौद्ध नेवाःत स्वयम्भुइ वा मेमेथाय् वनेगु याइ धाःसा ख्वनाया छपुचः ल्याय्म्हत धँवा...
-
छाउपडीया जीवन
छाउपडी । अछाम लगायत सुदुरपश्चिमया छगु दुर्भाग्य । थःगु यचुसेच्वंगु प्राकृतिक सौन्दर्य, थाःगाः मदुगु जलश्रोत, भाय्, भेषभूषा व मेगु यक्व खँया गर्व दुसां अनया जनताया छ्यं क्वछुकीगु छगू खायुगु यथार्थ धइगु छाउपडी खः । मिसामचा छगू उमेरय् थ्यनकि मजिउ (...
-
इलय् हे बिचाः यायेमाः
- नर्मदेश्वर प्रधान वइगु संविधानय् प्रदेशया संख्या व सीमांकनयात कयाः असन्तोष वा आक्रोश व्यापक जुया वयाच्वंगु दु । जनताया भावनायात थुइकाः उकिया यथोचित कदर सरोकारवालातसें यायेत लिचिलिगु खःसा जनताया असन्तोषं भयावह रुप कायेफु । अझ हिंसात्मक आन्दोलनय्...
-
लुमन्तिइ छपुलु ः श्रीकृष्ण ‘अणु’
- मल्ल के. सुन्दर वास्तवय् श्रीकृष्ण जिमि साँहिलाम्ह दाजुया पासा खः । पद्मोदय हाई स्कूलय् छगू हे कक्षाय् नापं ब्वनीपिं । जि म्हसिकागु नं उकथं खः । सखे, थ्व न्ययेस्वदँ, न्ययप्यदँ न्ह्यवया खः, पद्मोमद स्कूलया विद्यार्थीतय्पाखें अन्तर हाईस्कूल...
-
७ गू प्रदेशया संघीयताः गोरखा राज्ययाहे निरन्तरता
- विजयकृष्ण डा. बाबुराम भट्टराई मदुगु खःसा नेतातसें ला ५ गू विकास क्षेत्रयातहे ५गू प्रदेश याइगु खइ । वयकः मदुगु खःसा संघीय आयोगं अन्तिम सीमांकन याइगु धकाः ७५ गू जिल्लाय् नं थीगु खँ ल्हाइमखु जुइ । तर वय्कः दयाः छु जुल ले ? वय्कः दुगुलिं न्हूगु खोल...
-
नेपालय् जातीय स्वशासनया आवश्यकता
– स्व. शम्भुराम श्रेष्ठ – प्रादेशिक भुमिया क्षेत्रफलया मिखाकुलिं चीहेधंसां नं नेपाः छगू ६० गू स्वयां अप्वः थीथी भाय् नुवाइगु जाति व जनजातितय्सं प्रागैतिहासिक कालंनिसें वसोवास यानावयाच्वंगु बहुजातिय (Multi National) दे खः । व जाति व जनजातितमध्ये...
-
खूगु प्रदेश छाय् हानी
- सानुराजा शाक्य न्हापांगु मस्यौदा वःगु इलय् तक च्यागू प्रदेशया मस्यौदा संविधान हःपिं संविधानसभाया प्यंगू दलं मस्यौदा संविधानयात संशोधन यानाः सिमांकन नं दुगु खूगु प्रदेशया संघीय संरचनाय् सहमति यानाः संविधानसभां मस्यौदा समितियात तकं लल्हायेधुंकूगु...
-
नेवाः समाजय् नागया विशेषता
– डा. चुन्दा बज्राचार्य नेपालय् नागयात थीथी कथं कायेगु यानातःगु दु । गुम्हसिनं नागयात मनूया शत्रु कथं कायेगु यानातःसा गुम्हसिनं नागयात मित्रकथं कयातःगु दु । नागयात हे म्हिताः नागयात हे थम्हं धाःथें याकाः वा नागया जीवनचर्या जुइगु ज्यायात मनुखं...
-
न्ह्यपुया प्रत्यारोपण !
- नर्मदेश्वर प्रधान छगू बुखँ ब्वने । छ्यं प्रत्यारोपण बारे । किड्नी, मिखाया प्रत्यारोपणबारे न्यना च्वनागु खः । आः छ्यं छगलं फेरे याये ज्यूगु बुखँ न्यने । दुगु छ्यं छुंं कारणवश ज्या लगे मजुल धाःसा मेपिं सुयाकें छ्यं कयाः हिलेज्यू । छ्यं हिले फइ ।...
-
आदिवासी दृष्टिकोणय् मस्यौदा संविधान
– मल्ल के. सुन्दर एक्काइसौं विश्व आदिवासी दिवस व न्हूगु संविधान च्वयेगु ज्याया लिपांगु तयारी लिसेलिसें जुयाच्वंगु दु, नेपालय् । स्वाभाविक रूपय् आः जारी जुइगु संविधानपाखें थःगु सरोकारया मुद्दातय्गु सम्बोधन गुकथं जुइत्यंगु दु धइगु बारे आदिवासीपिन्त आः...
-
सिनाज्या क्वचायेवं दकलय् न्हापां हनीगु नखः गथांमुगः
- डा. चुन्दा बज्राचार्य श्रावण कृष्ण १४ (दिलागाः १४) कुन्हु न्यायेकीगु नखः गथांमुगः चःह्रे खः । नेवाःतय्सं सिनाज्या क्वचायेवं दकले न्हापां हनीगु नखः धयागु गथांमुगः खः । थ्व नखः वापी धुंकाः दकलय् न्हापां हनीगु वा थ्व नखः धुंसानिसें मेमेगु नखः...
-
६ गू प्रदेशया संघीयता व ३ नं प्रदेशय् नेवाःतय्गु स्थिति
- विजयकृष्ण वंगु शनिवाः चान्हय् प्यंगू दलया शीर्ष नेतातसें तयार याःगु खुगू प्रदेशया संघीयताया खाकां पश्चिमया कैलाली व कञ्चनपुरय् च्वंपिं थारुतय्त दाङ्ग, बाँके, बर्दियाय् च्वंपिं थारुत नाप फानाब्यूगु दु धाःसा गोरखांनिसें रुकुमरोल्पाय् थ्यंक...
-
नेवाःतय्सं छु स्वयाच्वन ?
नेवाः प्रदेश मवइगु निश्चित जुइधुंकाः नेवाः प्रदेश माः धकाः थ्वयां न्ह्यः सनाच्वंपिं नेवाःतय्सं छु स्वयाच्वन ? नेवाः आन्दोलनय् जुयाच्वंपिं नेवाःतय्सं स्वयम् थ्व न्ह्यसः थःत थःपिसं नं यानाच्वंगु दुसा मेपिं नेवाःतय्सं नं नेवाः न्ह्यलुवा व सक्रिय...
-
थ्व सिमांकन मखु, द्वन्द्वया रेखांकन
- सानुराजा शाक्य संविधानसभां हे संविधान दयेकेमाःगु दंद“ निसेंया तनतन मात्र छगू थान संविधान नितिं मखु । तर थन ला न्≈याथे याना सां संविधान छगू थान माःगु थें च्वंक संविधान हयेत यथास्थितिवादी दलत हथाय् चाल । मस्यौदा संविधानय् वःगु सुझाव व सिमांकन...
-
स्वलात्या लिपा जक पसः चायेकेफत
“बैशाख १२ गते तःभुखाय् लिपा थौं स्वलात्या लिपा जक पसः चायेकेफत । तःभुखाचं बैशाख १२ गते पसः च्वय् दुन, थ्वयां लिपा पसः बन्द हे जुल, छु यायेगु, गथे यानाः दयेकेगु धइगु बिचाः यायां हे हानं बैशाख २९ गते तःभुखाय् ब्वल, झं अप्वः च्वय् दुने कुहाँवल ।...
-
गथे काइ ! स्वये !
- नर्मदेश्वर प्रधान संविधानं देशया आम जनताया राजनीतिक स्थिति छु गुज्वःगु क्यनी । संविधान थ्व अर्थय् न्हायकं खः गन देशं नालाच्वंगु राजनीतिक व्यवस्था छर्लङ्ग खनेदइ । संविधान ला जंगलय् जन्तु, जनावरतय् नं दइ । व अलिखित, प्राकृतिक जुइ । जंगलय् जन्तु,...
-
नेवाः प्रदेश वइतिनि
- विजयकृष्ण श्रेष्ठ संविधानय् ८ गू प्रदेशया व्यवस्था यानाः मस्यौदा पिहाँ वयेधुंकाः आः नेवाः प्रदेश वइमखुत धकाः धाइपिं पिहाँ वल । तर थुकियात हे सकारात्मक दृष्टिकोणं स्वयेगु खःसा नेवाः प्रदेशया थासय् मेगु गुगुं प्रदेश नं वःगु मदुनि । प्रदेशया...
-
आन्दोलन व पद्मरत्न
- सानुराजा शाक्य धूम धमाका साथ नेवाः राज्य निकः घोषणा जूगु इतिहास दु । छकः एमाओवादी पार्टी संविधानसभाया न्हापांगु चुनाव धुंकाः संघर्षया दौरानय् एमाओवादीया नेतृत्वय् बसन्तपुरय् नेवाः राज्य घोषणा पुष्पकमल दाहालं याःगु खः । विशेष यानाः एमाओवादी...
-
‘धर्म निरपेक्षता’ छाय् माल ?
– विजयकृष्ण धर्मनिरपेक्ष राज्य धइगु खँग्वलं राज्य धर्मपाखें ब्यागः जुइ धइगु सिद्धान्तयात कःघाइ । वास्तवय् धर्मशास्त्रय् थथे च्वयातःगु दु, अथे च्वयातःगु दु धइगु नामं चर्चं शासनप्रशासनय् याइगु हस्तक्षेपयात चीकाः राज्य स्वतन्त्र पहलं न्ह्यायेगु निंतिं...
-
चतुर्मुखी शिवलिङ्गया ताण्डव नृत्य
- नर्मदेश्वर प्रधान थौं विश्वय् दकलय् धूर्त राजनीतिज्ञ गन दु ? थ्व न्ह्यसःया लिसः मामां वंसा नेपाःया नां न्ह्यःने लाः वइ । नेपाः विश्वय् तसकं गरिब मुलुक खःसां थनया नेतात धूर्तताय् तसकं हे धनी । ‘जि’ हे धाइपिं विश्वया मेमेपिं नेतातयत थुमिसं...
-
गनं वल नेवाःत
- प्रेम शान्ति तुलाधर नेवाःत नेपाःया स्वनिगःया आदिवासी खः । थुपिं उप्वः यानाः शहरय् बसोवास याइपिं खः । थ्व जातिया उत्पत्तिया खँ आःतक क्वः मजीनिसां थौंया नेवाःत छगू जाति विशेषं वःपिं मखु धइगु ख“य् धाःसा विद्वानत सहमत जुगु दु । नेवाः खँग्वःया...
-
नेपालय् धर्म निरपेक्षताया सवाल
- विजयकृष्ण श्रेष्ठ नेपाः बुद्ध जन्मभूमि जूगु जूसां थनया शासकत न्हापांनिसें हे हिन्दू धर्मावलम्बी जुयाच्वंगु दु । न्हापान्हापाया इलय् जुजुपिसं गुगु नं छगू धर्म ग्रहण यायेत स्वतन्त्र जूगु ई नं दुगु खः । थ्व इलय् नं जुजुपिसं व्यक्तिगत रुपं मन...
-
लिपुलेक नेपाःयागु खः
- डा.महेशमान नेवाः भारतया प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीं सन् २०१५ जून महिनां चीन भ्रमणय् वन । भारतया प्र.म. व चीनया प्र.म.दथुई छगू सम्झौता जुल । सम्झौताया २८ नं बुँदाय् थथे धैतल – ‘भारत व चीनलिपुलेक नाकां सिमा ब्यापार उप्वयेकेगु ज्याखँ यायेत मंजूर...
-
यक्व दलत मदइगु संकेत
सानुराजा शाक्य लोकेन्द्र विष्टया राजिनामां एमाओवादी कमजोर जुजुं वनाच्वंगुयात थप पुष्टि यात । एमाओवादीं कांग्रेस एमालेनाप याःगु सोह्र बुँदे सहमति धुंकाः एमाओवादी पार्टीया विस्कं औचित्यतायात पुष्टि याये मफइगु लँपु ज्वन । थ्वया दथुइ एमाओवादीया...