नेवा: अनलाइन न्युज – ललेन्द्र शाक्य | २०७८ श्रावण १६, शनिबार १६:१४:४५

ललेन्द्र शाक्य

‘सारंगी ला दयेका, तर न्याइपिं सुं मदु । राज्यस्तरं नं वास्ता याःगु मदु । नेपाःया संगीत ख्यलं नं वाःचायेकूगु मदु ।’

बि.सं. २०१५ साल कार्तिक २२ गते जन्म जुयादीम्ह किपू नगरपालिका ९ वडा ध्वाखासि त्वालय् च्वनादीम्ह बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं झिंखुपु (१६ पु) तार (स्ट्रीङ्ग) दूगु सारंगी दयेकादीगु दु । नेपाःया मौलिक बाजा सारंगीइ विशेष रुपं प्यपु (४ पु) जक तार दइगु खः । तर, बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं १६ पु तार तयाः सारंगी दयेकादीगु दु । सायद, थ्वहे सारंगी १६ पु तार दूगु दकले न्हापांगु सारंगी खः धकाः धायेछिं ।

उगु १६ पू तार दूगु सारंगी सामान्य प्यपु तार दूगु सारंगीसिबें आपालं तःग्वः व झ्यात्तुसे च्वं । अले थुगु सारंगीया सः अतिकं हे नुगलय् थी कथं स्तरीय व तरंगित जू ।

बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं १६ पु तार दूगु सारंगी बि.सं. २०५८ सालय् दयेकूगु जानकारी बियादीगु दुसा वय्कलं १६ पु दूगु सारंगी जक मखु, वय्कलं दकले न्हापांगुखुसि इलेक्ट्रोनिक सारंगी नं दयेकादीगु दुसा च्यापु (८ पु) व झिंनिपु (१२ पु) दूगु सारंगी नं दयेकादी धुंकूगु दु । वय्कलं थुज्वःगु सारंगी बि.सं. २०६०÷०६१ सालपाखे दयेकागु जानकारी बियादीगु दुसा २०६२÷०६३ सालपाखे १६ पु तार दूगु सारंगीया उलेज्या यानागु जानकारी नं बियादीगु दु । सारंगीवादक नेपालीं धयादी, ‘सारंगी ला दयेका, तर न्याइपिं सुं मदु । राज्यस्तरं नं वास्ता याःगु मदु । नेपाःया संगीत ख्यलं नं वाःचायेकूगु मदु ।’

सारंगी बाजा जाति विशेषया बाजा मखुसे समग्र नेपाःया मौलिक बाजा जूगु धयादिसें सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं थौंकन्हय् सारंगी बाजायात संगीत ख्यलं विशेष महत्व बियाः प्रोत्साहन बियाच्वंगु व व्यावसायिक रुपं नं पलाः न्ह्याके फयाच्वंगु दु धैगु नुगःखँ तयादीगु दु ।

नेपाःया लोकसंगीत सम्राट मदुम्ह रामशरण नेपालीया दातिम्ह (माइलाम्ह) किजा हरिशरण नेपाली गितारवादनय् नं खप्पिसम्ह कलाकार खः । तर, वय्कलं थः दाजु रामशरण नेपालीया सारंगीवादनपाखें आपालं प्रभावित जुयाः सारंगीवादनय् नुगः क्वसायेकूगु खँया जानकारी बियादीगु दु । वय्कलं धयादी, ‘राष्ट्रिय नाचघरय् जिमि दाजु रामशरण नेपालीया सारंगीवादन शो जूगु इलय् दाजुया सारंगीवादन कलापाखें प्रभावित जुयाः जिं गितारवादनयात वांछ्वयाः सारंगीवादनय् पलाः न्ह्याकागु खः ।’

१५ दँया उमेरनिसें संगीत ख्यलय् खुल्ला रुपं पलाः न्ह्याकादीम्ह बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं किपूया आपालं सांस्कृतिक व सांगितिक ज्याझ्वलय् ब्वति कयादीगु दुसा वय्कलं किपू लागाय् जक मखु स्वनिगः व स्वनिगलं पिने व आपालं देशविदेशय् थ्यंकाः थःगु सारंगीवादनया प्रतिभा न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु ।

सारंगीवादक हरिशरण नेपालीया मदुम्ह अबुजु कान्छा मगर नेपाली किपू लिसें स्वनिगःया थीथी पर्यटकीय क्षेत्रय् नांजाःम्ह सारंगीवादक खः । पर्यटकपिन्त सारंगीवादन कला न्ह्यब्वयाः पर्यटकपिन्त सारंगी मिइगु ज्या यानादीम्ह कलाकार खः हरिशरण नेपालीया अबुजु कान्छा मगर नेपाली । अथेहे, हरिशरण नेपालीं नं येँया पर्यटकीय क्षेत्र स्वयम्भुइ उकथं हे पर्यटकपिनिगु नितिं सारंगीलिसें थीथी हलंज्वलं मिइगु पसः चायेकाः व्यवसाय न्ह्याकाः वयाच्वनादीगु दु । हरिशरण नेपालीं धयादी, ‘थौंकन्हय् कोरोना महामारीं यानाः लकडाउन जुयाः व्यापार व्यवसाय ठप्प जुयाच्वंगु दु । थौंकन्हय् फुर्सदया ईयात सदुपयोग यानाः सारंगीयात पासा नालाः संगीत ख्यलय् भेलेपुयाच्वनागु दु ।’

बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीया छेँजःपिनिगु खँ ल्हायेगु खःसा वय्कःया छेँ हे संगीतया देगः धाःसां छुं मपाः । वय्कःया दाजु मदुम्ह रामशरण नेपाली नेपाःया संगीत इतिहासया लोकसंगीत सम्राट हे जुल । अथेहे, वयकःया किजाः भिभा नेपाली छम्ह प्रतिभावान् तबलावादक जुल । अथेहे, वय्कःया काय्चापिं श्याम नेपाली, विश्व नेपाली, राहुल नेपालीपिं नांजाःपिं कलाकारपिं जुल । थ्वहे झ्वलय् वय्कःया केहेँ शान्ति नेपाली नं छम्ह बांलाःम्ह प्रतिभावान् म्ये हालामि खः ।

सारंगीवादक हरिशरण नेपालीया चीधिकःम्ह काय् किरण नेपाली थौंकन्हय् लोकंह्वाःगु सांगितिक फ्युजन ब्याण्ड ‘कुतुम्ब’या छम्ह दुजः खःसा वय्कःया तःधिकःम्ह काय् दीपक नेपाली टेबुलटेनिस कासाया छम्ह स्यल्लाःम्ह कासामि व छम्ह व्यवसायी खः । अथेहे, हरिशरण नेपालीया छय् प्रिन्स नेपाली व प्रिन्सया किजा थौंकन्हय् युवापुस्ताया बांलाःपिं कलाकःमि जुयाः पिलू वयाच्वंगु दु ।

म्येहालिपिन्त गाइने धायेगु प्रचलन दु, अले नेवाः भासं गायँ धाइ । थुगु च्वछायेबहःगु समुदाययात ‘प्वाथंनिसें हे संगीत सयेकाः वइपिं’ व्यक्ति कथं नालाः कयातःगु दु । थ्वहे समुदाय दुनेया बरिष्ठ सारंगीवादक हरिशरण नेपालीं आः याकनं हे थःपिनिगु पारिवारिक सांगितिक ज्याझ्वः यायेगु ग्वसाः ग्वयाच्वनादीगु दु ।

Categorized in कला