२०७१ चैत्र ७, शनिबार ००:१४:३७

झीसं म्हिगःतिनि तिंख्यलय् सल ब्वाकेगु पर्व हना । उगु दिं नेपाली सेनाया जवानतय्सं सलय् गयाः थीथी करतब नं क्यन । तर सलयात प्रशिक्षित याये गुलितक अःपु । छु सल धात्थें बुद्धिमान खः ला । सल सम्बन्धी जूगु छगू अनुसन्धान व उकिया लिच्वः विषय थन छुं न्ह्यथने ।

सलयात मनूतय्सं आःसिबें खुद्वःदँ न्ह्यः लहिधुंकूगु खः । उबलय्निसें सलं मनूया निंतिं आपालं ज्याख्यलय् वयाच्वंगु दु ।

तर आःतक नं सलं मनूया इशारा, हाउभाउ गुकथं सीकाः काइ, थ्वबारे अनुसन्धान जूगु मदुनि ।

थौंतक सलं मनूतय्गु छुं छुं संकेतयात थुइकेफइगु खँ दु । तर सलं थःत इनाम ब्यूगु सीवं तिनि थुपिं संकेतया प्रतिक्रिया बीगु खः ।

थ्वसिबें न्ह्यःतक सलयात भौ वा च्वले थें मनूतय्गु इशारा थुइकाः कायेफुम्ह जन्तु कथं कयातःगु खः । गुगु इशारा सलयात तप्यंक ब्यूगु जुइमाः वा मजुइमाः ।

सन् २००४ स जूगु छगू अध्ययन कथं सलयाके सर्ट टम मेमोरी दइ । तर सलयाके भविष्यबारे विचाः यायेफइगु क्षमता मदु धयातःगु दु । थुगु अध्ययनय् सलं थःत ब्यूगु ज्या यायेगु निंतिं थुगु सर्ट टर्म मेमोरी छ्यलीगु धयातःगु दु ।

 सलय् याःगु प्रयोग

इटालीया वैज्ञानिकतय् छगू पुचलं लुइकूगु दु कि सलं मनूतय्गु इशारा थुइकीगु जक मखु थःगु अनुभवया आधारय् उकिया प्रतिक्रिया नं बी ।

थुगु अध्ययनय् दुथ्याःम्ह युनिभर्सिटी अफ पीसाया डा. पाउलो बारागलीया कथंं मनूतय्गु निंतिं थुइकेगु धयागु अःपुगु खँ खः तर जनावरतय् निंतिं थ्व उलि सामान्य खँ मखु । यदि जनावरं झीसं धाःकथं ज्या मयानाच्वन धाःसा थुकिया मतलब व असक्षम मखु । थुलि धाःसा सम्भव जुइफु कि झीसं बिचाः याःसिबें मेगु हे ज्याखँय् वं बिचाः यानाच्वंगु दइ ।

थुगु अध्ययनया लिच्वः एप्लाइड एनिमल बिहेभियर साइन्स जर्नलय् पिथंगु दु ।

छगू प्रयोगय् सलःया बिस्कं–बिस्कं प्रजातिया २४ म्ह सलयात छगू बाल्टिनदुने सुचुकातःगु गाजर मालेगु निंतिं प्रशिक्षित यात । अनं लिपा इमित १२–१२ म्हेसिया निब्वय् थलाबिल ।

न्हापांगु पुचःया सलतय्त अःखतं तयातःगु बाल्टिन दुने गाजर मालेगु ज्या बिल । थ्वसिबें न्ह्यः छम्ह मनुखं बाल्टिन दुने गाजर सुचुकूगु लू इमित क्यंगु खः ।

मेगु पुचःया सलतय्त नं अःखः तयातःगु बाल्टिनय् गाजर मालेगु ज्या बिल तर उमित मनूपाखें गाजर सुचुकुगु लू मक्यं । लिच्वः कथं गुगु सलतय्त मनुखं गाजर सुचुकुगु लू क्यंगु खः उगु पुचःया सलं गाजर मालेगु ज्या मेगु पुचःसिबें ताःलाक यात ।

थुुगु प्रयोग तःकःतक यायेधुंकाः अनुसन्धानकर्तातय्सं सीकल कि सलं उगु हे थासय् न्हापां स्वयेगु यात गुगु थासय् न्हापा गाजर सुचुकूगु लू उमित क्यंगु खः । थुकिं सीदु सलयात छुं ईतक लुमंकातयेगु शक्ति दु ।

अथेहे सलं थम्हं दयेकीगु रणनीतियात हीकूगु नं खनेदत । मनूया संकेत व इनामया लोभय् थुकथं रणनीति हीकूग लुइकूगु दु । डा. बारागलीया कथं थ्व जानकारीइ वःगु न्हापांगु रिसर्च खः गुकिं धाइ कि सलं मनूया व्यवहारपाखें सूचना कयाः ज्या याइ व छुं छुं थाकुगु इलय् थःगु अनुभवयात छ्यलाः थःगु व्यवहार व रणनीति नं हिइकेफु ।