बिजय स्यस्यः
मोहनी नापःया इलय् रेडियो नेपाल प्रशासरण जुइगु शुम्भ निशुम्भ वध, महिषासुरया वधया नाटक न्यनाः नतमस्तक जुइपिं झीपिंहे नेवाःत । आः वयाः जनजातिया पाय्छि कि पाय्छि मजू अले नेवाःतय्गु मोहनी धइगु हिन्दूतयगु दशै मखु धकाः धइगु बहसय् नेवाःत कुहां वयाच्वंगु दु । सांस्कृतिक सवालय् थुकथं बहस जूगु बांलाःगु खँ खः ।
यदि गैरनेवाः हिन्दुतय्गु दशैंयात मोहनी मखु धायेगु खसा दशैयात नेवा भासं भाय्छीकेबवल मोहनी नं धाये मजिल । तर आःतक थ्व ख“ लागु मजूनि । अले जूइगुलिं थ्व लेखय् दशै जुइमा व मोहनी जुइमाः छग ुहे भाःनिय थन वहे खःकि मखु धइगु सन्दर्भ बाहेक मेलाय् छयाबुला जुसा मकथं कयादीमते धकाः धासें थुगु च्वसु न्हयाके ।

दक्कय् न्हापा मोहनी नखःयात भक्तिपुर्वक, आस्थापूर्वक हनावयाच्वंगुलि थुकियात उत्सवया रुपय्  भुतुमालि व्वयेकेगु निसें हुस्लुं थुइगु तकया खँ दुथ्यानाच्वंगुली, मान्यजनपिनि ल्हातं सिन्ह तीगु व आशिकाः कायेगु धकाः सामाजिक यानातःगुलि न्हयापा थुकिया सम्बन्धया गुगु नंकथं न्हयसं चिं छुइपि मनूत धइपिं मदु । तर गोरे बहादुर खपांगी बहुदल वयेन्हयःहे थ्व नखः कथित आर्चतसे अतार्थ जनजातिय्त बुकुगुया उत्सव हंगु खः उकिं जनजातितसे थुकियात हने मज्यू धकाः प्रचार प्रसार यानाः मोहनी बहिष्कारया अभियान हे चले यात । वय्क एमाले पार्टी त्वःता पूर्ण रुप. जनजातिया राजनीतिई लगे जूबलयय ला थ्व अयिभान तच्वकंहे न्हयात विशेष यानाः नेपाःया पुर्वी लागाय् राई लिम्बु त व पश्चिम लगाय् मगः, गुरुङ स व दथुई लागया तमाङ तय्गु दथुइृउ थुगु अयिभान जोड न लिपा थ्व थुकियात क्वलाना वन व लिपा ला स्वयं खपांगी शाही सरकारया मन्त्री जुयाः विसर्जनवादी जुल । आः वय्कः मदय धुकंल वय्कल छसिकथं थःगु अभियानयात मन्त्री पदय् थ्यंकेगु नितिं स्वाहानेया रुपय् छयःल । आः हानं थ्व सम्बन्धय चर्चा व बहष जुगु जूसां अभियान  न्हनाःगु धाःसा खवर मदु ।
पशुबलिया यायेमज्यू धइगु चर्चा नं थ्व झवय् वयाच्वंगु दु । विशेष यानाः थुकिया सम्बन्धय् बैदिक मतया बम्र्हूतसे थ्व सम्बन्धय अपालं प्रचारप्रसार यानाच्वंगु दु । इमिसं मनया अहंकार आदी थीथी विकास त्वःतगेयुयात प्रतिकात्मक रुपं पंचवलि बीगु धाःगु खः, प्राणी हिंसा यायेफज्यू धइगु प्रचार यानाः छु थुख निसे पत्रपत्रिकाय लेख रचना व थीथी माध्यम प्रचार यायेगु यानाच्वंगु दु ।

तर वलिप्रथायात दुवाल स्वयेगु खःसा थ्व मनूतसे आत्मचिन्तन तत्वचिन्तन याये सये न्हयःहे आदिम कालनिसे प्रयोगय वःगु खनेदु । आदिम काल जगंली अवस्थाय मेगु कबिलया आक्रमण, प्राकृतिक प्रकोप आदिइ लानाः मनू सिगु व थपिस क्षति व दुःख व्यहोरे यायेगमाःगु लिं धवं जीवया भोग फवंगु धारया दयेकाः विशेषतः देवीयात लय्तयेकत भोग बीगु खनेदु । आः नं जंगली अवस्थायालानाच्वपिं मनूतय्गु प्रचलन, व्यवहार, आस्था विश्वास आदिया अध्ययनयात धाःसा थ्व खँ बांलाक्क थुइका कायेफइ । थ्वहे धारणाय लाःपिं मनूतसे उगु ईया चिन्तन व चेतनाय् आधारित जुयाः तन्त्रया विकास याःगु खनेदु । तन्त्रय आधुनिक मानव सभ्यता दृष्टिकोणया नैतिक÷अनैतिक, उचित अनुचित धइगु दइमखु ।
विशेषतः झीथाय् स्वानिगलय दुने  नं तन्त्रया तःधंगु प्रभाव दु । विशेषतः झीथाय स्वानिगलय दुने नं तन्त्रय तःधगु प्रभाव दु । तन्त्रया मामलय् आसाम व झीगु स्वनिगः वरावरहे जुई । नरबलि बीमाःगु धःत न झीथाय दु । अलि जक मखु, पशुपतिई दुने तकं ल्यूने आर्यघाटय वनेथाय कीर्तिपुमुख भैरव तयाः अन पंचवली बीगु प्रचलन दु । छु) दशक न्हयः थन शंकाराचार्य दःवलय छथ्वः बम्र्हुतसे शंकाराचार्य या आधाकारिक वचन कया उगु प्रथा दिकेत स्वःगु तर शंकाराचार्य उगुं खँय् छु वचन मव्यूगु न्यनेदु । अथेहे तु छम्ह शंकाराचार्य याके थन बम्हुतसे थुज्वःगु बलिप्रथा जुयाच्वन थ्व पाय्छि खःला धकाः न्यनातः बलय् तन्त्रया प्रभाव दु, उकथं जुयाच्वन जुइ थुकि झीसं न्वयायेगु क्षेत्रअधिकार मदु धकाः स्पष्ट जवाफ वियातःगु छथाय थ्व च्वंसुया च्वमि ब्वनागु दु ।