• सानुराजा शाक्य

भुखायया त्वहः नं थज्वःगुु त्वहः जुयाबिल कि यथास्थितिवादीतयत नेपाःया युगीन परिवर्तनयात नं फुलिस्टप यानाः फुक्कं कथंया क्रान्ति आन्दोलनयात वेवकूफ यानाः यथास्थितिया पक्षपोषण जुइगु संविधान हयेत सफल जुइगु तारतम्य मिले जुल । न्हूगु परिवर्तनया सवाः दुगु संविधान जनतायात माःगु खः, पहिचान, प्रतिनिधित्व व पहुँचया माग यानाः च्वंपिं आदिवासी जनजाति, मधेसी, मिसा, दलित व लिउने लाःगु क्षेत्रया जनताया नितिं संविधान माःगु खः तर उगु समुदायया जनतात सः तये मफइगु अवस्थायात दुरुपयोग यानाः हानं छगू थान संविधान हयेगु हे थःपिनिगु लक्ष्य थुइका कांग्रेस, एमाले व एमाओवादीत संविधान दयेकेत नानाथरीया षडयन्त्र यानाः सफल जुइगु ल“पुइ थ्यन । थ्व षडयन्त्रया विरुद्ध दनेत जनता थ्व अवस्थाय् तयार हे मदुनि । छायकि जनतात भुखाचं धनजनया क्षति जूगुयात पूर्ति यायेत मानसिक व भौतिक रुपं व्यस्त जुइमाःगु वाध्यता दु ।

जनताया आधारभूत आवश्यकता छपे नयेगु व छत दुगु छेँय् दयेकेगुलिइ व्यस्त जुयाच्वंगु अवस्थाय् जनतायात थःगु अधिकार क्वपालिगु थःगु तुती नेवः न्≈याकीगु संविधान वःसां चिउता तये मफइगु अवस्था खः । थ्व जुया संविधानसभां मस्यौदा संविधानयात पारित यानाः जनताया राय सुझाव कायेगु धकाः मस्यौदा ज्वनाः सुं हे नेतात जनताय् वल धाःसां राय सुझाव वइगु अवस्था मदु । हानं छथ्व नेतातयत अधिकार जनतायात बियेगु स्वयां अधिकार थः सत्ताय् दइबलय् उपभोग याये खनीगु अधिकार सुनिश्चित जुइगु कथंया संविधान जक यइ । म्हुतुं अधिकार क्वय् क्वय् थ्यंके माः धाइपिं नेतात सत्ताया केन्द्रय् थ्यनी बलय् हे दकलय् अप्वः शक्ति विकेन्द्रीकरणया विपक्षय् च्वनेगु बानी दुपिं नेतातय्गु देस नं खः थ्व ।

मस्यौदा संविधानप्रति जनताया खास हे सरोकार मदुगुलिं जनतां संविधानया मस्यौदायात बहिष्कार यात धकाः धाःसां छुं पाइमखु । मस्यौदा संविधानयात कयाः सुझाव हे बिउसां उकिया सुनुवाइ जुइ धकाः पत्याः याये थाय् मदु । मस्यौदा संविधान संविधानसभाया स्वयां कांग्रेस एमाले व एमाओवादीया स्वम्ह नेतातसें हःगु संविधान खः । थ्व मस्यौदा संविधान च्वःपिं व हे स्वंगू दलया निम्ह निम्हया ल्याखं खुम्ह ब्रम्हू नेतात जक खः । थ्व जुया नं थ्व मस्यौदा संविधान प्रति यक्वसिनं चर्चा परिचर्चा बहस यायेगु हे व्यर्थ थुइकाच्वंगु खः । थ्व स्वम्ह प्यम्ह नेतातसें आखिरय् वयाः थःपिनिगु सरोकार संविधान मखु सरकार खः धकाः म्हुतुं हे धयाच्वंगु दु । याकनं याकनं न्≈याथे यानासां संविधान धाःगु छगू थान जारी याकाः संविधानसभाया झंझतं मुक्त जुया सरकार व शक्ति थःगु केन्द्र वरीपरी तयेगुलिइ जक थ्व स्वम्ह प्यम्ह नेतातय् ध्यान वनाच्वंगु खः । व जुया थ्व मस्यौदा संविधानयात संविधानसभां हःगु धायेगु तकं अधिकार मदु । अझ संविधानया गुलिखय् ख“त मस्यौदा समितिया नायः कांग्रेस नेता कृष्णप्रसाद सिटौला धाःम्ह ब्रम्हू नं थः यःयःथे धारात थपे यानाः थ्व संविधानयात एकति संविधान कथं प्रस्तुत यात धकाः नं मस्यौदा समितिया हे मेपिं दुजःतसें आरोप बियाच्वंगु अवस्थाय् थ्व संविधानयात झीसं गुकथं स्वीकार याये फइ ।

दकलय् न्हापां नेपाःया राजनीतिक परिवर्तनयात सम्बोधन यायेत असफल जुइगु संविधान हयेगु तयारी स्वरुप मस्यौदा संविधान वःगु दु । थ्व मस्यौदा संविधानयात कांग्रेसया हे सांसद नेता कार्यकर्तातसें विरोध प्वंका च्वंगु दु, एमाले दुने हे चित्त बुझे मजुया विरोधया सः हालाच्वंगु दु, एमाओवादी ला मस्यौदा संविधानयात विरोध याःसां लाचार जुया च्वनाच्वनेमाःगु अवस्था दु । उकिं थ्व मस्यौदा संविधान कांग्रेस, एमाले, एमाओवादीया नं जुइ फयाच्वंगु मदु मात्र थ्व स्वंगू दलया सुशील कोइराला, केपी ओली व प्रचण्ड नं मखु पुष्पकमल दाहालया संविधानया रुपय् दर्ज जू वनेत्यंगु दु । थ्व मस्यौदा संविधानयात सङ्घीय समाजवादी फोरम लगायत आदिवासी जनजाति व मधेसी दलतसें बहिष्कार याःगुला द हे दु मेखे जनतापाखें नं प्रतिक्रिया मबिसे विरोध याइगु संकेत वःगु दु ।

थुकथं मस्यौदा संविधानय् सुझाव हे बिउवंसां कार्यान्वयन मजुइगु अवस्थाय् सुझाव बिउ वनेगु नं बेकार हे खः । सुझाव संकलन धइगु ढोंगी जक खः, कर्मकाण्डी जक खः धात्थें जनतायात सहभागी दयेका वृहत संविधान हये त्यंगुला दु हे मदु । यदि धात्थें जनताया चाहना कथं संविधान हइपिं खःसा संघीयता मुद्दा छखे हे ति शासकीय स्वरुपया सवालय् तकं जनताया अभिमत प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी जुइगु शासकीय स्वरुपया नितिं न्हापांगु व निक्वःगु संविधानसभाया चुनावय् नं मत बिउगुला खः हे खःनि तर जनताया अभिमतयात ध्याकुने वांन्छ्वया शासकीय स्वरुपय् व हे सिटौलाया चाहना कथं संसदं निर्वाचित प्रधानमन्त्री जुइगु बारबार असफल जूगु संसदीय प्रणालीयात हे थ्व मस्यौदा संविधानय् विकल्पहीन कथं हःगु धइगु जनताया अभिमतया तिरस्कार बाहेक मेगु छु खः ।
शासकीय स्वरुपया बारे जनताया अभिमत स्पष्ट हे दु । उकथं हे संघीयताया बारे नं स्पष्ट दु तर मस्यौदा याःपिं षडयन्त्रकारी छपुचः ब्राम्हणवादी सोंच दुपिं नेतात जक लाः बलय् उज्वःगु संविधान समावेशी जुइ, समानुपातिक जुइ, संघीयताया पक्षधर जुइ व समग्र रुपं परिवर्तकारी जुइ धकाः आशा कायेगु नं बेकार जुयाच्वन । शासकीय स्वरुपबारे कांग्रेसया सभासदतय् दथुइ जक छु धारणा दु धकाः मत विभाजन याःसा प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारीया पक्षय् स्पष्ट हे वइ । एमाले, एमाओवादी, सङ्घीय समाजवादी फोरम लगायत अधिकांश दलतसें संविधानसभाया चुनावया घोषणापत्रय् प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्रीया पक्षय् स्पष्ट च्वयातःगु खः । तर थन मस्यौदा तयार जू बलय् थुकियात संवोधन तकं याके मफुत एमाले एमाओवादीं । उकिं उमिगु चाहना धात्थें जनतां चाहे जू कथंया संविधान हयेगु मखु मात्र छगू थान संविधान ब्वना न्यंका हानं नं थःपिं शासक हे जुयाच्वनेगु अले उत्पीडित आदिवासी जनजाति, मधेसी, मिसा व दलितय्त शासित यानाच्वनेगु हे उमिगु क्रान्ति खः धइगु मस्यौदा संविधानं स्पष्ट यात उकिं थुकिया विरोध यायेमाः ।

–०–