नर्मदेश्वर प्रधान

सहरी विकासमन्त्री अर्जुनरसिंह केसीया ख्याच्वः वइ । मापदण्ड विपरीतया संरचनात बुलडोजरं थुनी । पेले याइ । मन्त्री केसीजुया धापू ठीक हे जू । नियम उल्लंघन याइपिंत दण्डित यायेमाः । तर मन्त्रीजुं छ्यःगु भाषा तसकं कठोर खनेदइ । बुलडोजरं पेले याये । मन्त्रीजुं थःगु कार्यक्रमयात थुलि क्रूर भाषां अभिव्यक्त मयाःसां ज्यूगु खः । निरंकुशतन्त्रया भाषा जक थथे कठोर जुइ । पक्का । तर प्रजातन्त्र, जनतन्त्र, गणतन्त्रय् जनतायात छ्यलेगु भाय् शिष्ट जुइमाः । जनताया नुगलय् विश्वास थनेफइ कथंया जुइमाः । शक्तिं उन्मादित भाषां सत्ताधारीतय्त गर्वबोध जुइफु । तर जनताया न्ह्यःने व अशोभनीय जुइ । खनेदइ ।

थौं उपत्यकाय् अन्धाधुन्ध सडक विस्तार जुयाच्वंगु दु । थाय्थासय् छेँत थुनेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । उत्यकाय् विकास कार्य जुइमाः । थ्व स्वागतयोग्य खः । विकास धयागु निरन्तर प्रक्रिया खः । आवश्यकता कथं सडक विस्तार यायेमाली । न्हून्हूगु लँत चायेकेमाली । न्हू न्हूगु संरचनात दयेकेमाली । विकासया नामय् जुइगु बांलाःगु, आवश्यक ज्याखँया विरोध सुनां नं यायेमज्यू । याइ नं मखु ।

तर उपत्यकाबासीतय् चिन्ता स्वयंं विकासलिसे मखु । चिन्ता खः, उपत्यकाया विकास उपत्याकाया विनाशया निंतिं जुइमज्यू । स्वीम्ह पेसेन्जर जक च्वनेफइगु बसय् ग्वीम्ह तयाः हःगु बसं भार फयेमफयाः दुर्घटनाग्रस्त जूगु बुखँ ताजा तिनि । अथेहे ड्राइभरया लापरवाहीया कारणं गाडीत भकाभक दुर्घटनाय् लानाच्वंगु दु । मनू पुुकुपुकु सिनाच्वंगु दु । ठीक । उपत्यका नं थौं ओभरलोडं जाःगु बस थें । थौं उपत्यकां थामे यायेमफुगु भार फयेमाःगु दु । थन दुपिंत हे लः त्वनेगु मदु । मत मदु । अन्धकारय् म्वायेमाः । उपत्यका न्हियान्हिथं फोहरय् दुना वनाच्वंगु दु । वातावरण दूषित जुजुं वनाच्वंगु दु । उपत्यकाबासीतय् स्वास्थ्य दूषित वातावरणया कारणं ह्रास जुया वनाच्वंगु दु । मोटर, गाडीत मनू स्वयां अप्वः खनेदइ । लँय् वये–वने यायेत जोखिम । थौं जीवन असुरक्षित । घण्टौं जामय् लाइ । समयया बरबादी । उपत्यकाय् शहरी विकासया नामय् विकृतित खनेदइ । थुज्वःगु अव्यवस्थित शहरी विकासं उपत्यकायात गुकुन्हु दुर्घटनाय् लाकि । गुकुन्हु उपत्यका चकनाचुर जुइ । उफ ! थनया बासीत अत्यावश्यक नसा, त्वँसा मदयेया वांवां खानाः सीमाली । थनया विषाक्त वातावरणं गुलि मनूत म्वाःम्वाकं हे सी । ओभरलोडेड बस थें थ्व उपत्यका थःगु भारं हे त्यलाः छताछुल्ल जुइतिनि । उपत्यकाया विकृतियात इलय् हे नियन्त्रण यायेमफुसा थनया अधिकांश मनूतय् जीवन दुर्दशाय् लाइ । शंका मदु ।

नक्कली चालकतय् कारणं नं गाडी दुर्घटनाय् लानाच्वन धाः थें उपत्यका नक्कली योजनाकार, विकासया ठेकेदारतय् गलत योजना, गैरजिम्मेवारी क्रियाकलापया कारणं विनाशया लँय् वनाच्वंगु दु । विकास धयागु सडक विस्तार जक मखु, न्हून्हूगु रिङ्गरोडत तनायंकेगु जक मखु । जग्गा दलालतय् माफियातय् इशाराय् न्हू न्हूगु रिङ्गरोडतय् योजना जुइ । इमिगु स्वार्थं अन्धाधुन्ध छेँत दयेकेबी । तर छेँतय् वृद्धि लिसे, जनसंख्याया चाप लिसेलिसे माःगु अत्यावश्यक पूर्वाधारतय् विचाः यायेमाः ला कि म्वाः ? दुपिं मनूतसें लः त्वनेमखंं । इपिं अन्धकारय् च्वनेमाः । वातावरणीय दूषितीकरणं इपिं न्हियान्हिथं सिकं थ्यूपिं थें गना वनाच्वंगु दु । तर न्हू न्हूगु रिंगरोडया विस्तारं असंख्य न्हू न्हूगु छेँया निर्माण, अन्धाधुन्ध जनसंख्या मुंकाः विकासया नामय् थौं उपत्यकायात सहरी योजनाकार, विकासविदतसें नरकय् थुनेत्यंगु दु । थ्व धापू सत्तासीन योजनाकारतय् आपराधिक मनोवृत्तिया भत्र्सना खः । थुकिइ पीडित उपत्यकाबासीतसें च्यूताः तयेमाः । होश यायेमाः । विकासया नामय् उपत्यकाय् जुयाच्वंगु कथित सहरी विकासया कार्यक्रमत गुलि घातक, चिन्ताया विषय जुइ ।

वंगु विनाशकारी महाभूकम्पं उपत्यकाया अमूल्य सम्पदात तसहनहस यानाबिल । खतुं खनेदयेक दोष भुखाय्यात जुइ । तर भुखाय् ब्वये न्ह्यः इलय् ब्यलय् अमूल्य सम्पदातय् माःगु सुरक्षाया विचाः याःगु जूसा उलि विनाश मजुइगु जुइ । उपत्यकाया विकास धायेबलय् आधुनिकीकरणया जक खँ ल्हानां मगाः । उपत्यकाया थःगु हे मौलिक, प्राचीन विशेषता दु । थ्व उपत्यका प्राकृतिक दृष्टिं तसकं हे रमणीय, सुन्दर । अथेहे उपत्यका संस्कृति, कलाकृति, साहित्य, कलाया दृष्टिं नं उतिकं उच्च । उतिकं धनी । उपत्यकाया विकास धायेबलय् थनया विशेषताया संरक्षण, सम्बद्र्धनया खँ वइ । अन्धाधुन्ध आधुनिकीकरण, सहरीकरणया नामय् उपत्यकाया प्राचीन, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, कलात्मक व्यक्तित्वयात स्यंके मज्यू । स्यंके दइमखु । उपत्यकाया गुलिखे संरचनात विश्व सम्पदाया धलखय् दुथ्यानाच्वंगु दु । तर अनियन्त्रित सहरीकरण, गैरजिम्मेवारीपूर्ण विकासं उपत्यकायात हस्तक्षेप, अतिक्रमण यानायंकल कि उपत्यका विनासया सीगाः जुइ । विश्वय् गुगुं नं नगरीकरण, सहरीकरणया विकास कार्यक्रमं प्राचीन नगरया महत्वयात न्हंकीमखु । बरु ल्यंकी । प्राचीन नगरतय्त देश, राष्ट्रया गौरव तायेकी । तर दुःखया खँ । थौं थन उपत्यकाया प्राचीन नगरया संरक्षण यायेमाः धाःपिंत संकीर्ण दृष्टिं स्वइ । साम्प्रदायिक धयाः हाकलं इकेत स्वइ । बद्नाम याइ ।

उपत्यकाया नगरया छम्ह सांसदयात भुखाचं क्षतविक्षत काष्ठमण्डप परिसरया पुनःनिर्माण यायेत ध्यान साली । सांसद माननीयजुंं धाइ, ‘झीगु च्यूताः देश दयेकेगुली छ्यलेमाः, स्थानीयताय् तक्यना च्वनेमज्यू ।’ विडम्बना ! स्थानीयता, क्षेत्रीयता, जातीयता विषय गलत व्याख्या यानाः थौं छथ्वः मनूतसें बुलडोजर लगे यायेगु कुतः याइ । काष्ठमण्डप देशया अंश मखुला ? काष्ठमण्डपया निर्माण, संरक्षण, सम्बद्र्धन धइगु स्वयं देशया निर्माण, संरक्षण, सम्बद्र्धन मखुला ? देशया गुगुं नं थाय्, जाति, भाय्, संस्कृति कला धइगु अन्ततः देशया मखुला ? देशया अंश, अङ्गया विकास यायेगु, सम्बद्र्धन यायेगु देशसेवा मखु ला ? देश धयागु छु ? देश धयागु आखिर देश दुनेया विविध जात, जाति, विविध भाषा, संस्कृति, कला, विविध क्षेत्रया समष्टिगत स्वरुप मखुला ? देशया सुं छम्ह मनूया सेवा यायेगु नं देशया हे सेवा मखुला ? थ्व धु्रव सत्ययात तोडमोड याना हइ । देशया खँ ल्हायेमाः । जातिया, स्थानीयताया खँ ल्हाये मज्यू । जातीय, भाय्, संस्कृति, कलाकर्मीत फुक्क साम्प्रदायिक खः । देशया एकताया निंतिं इपिं घातक जुइ । थौं छथ्वः मनूतसें थुज्वःगु विद्वेष ह्वलाच्वंगु दु । जातीय कलह थनेत स्वयाच्वंगु दु । तर सही यथार्थ खः । देशया सेवा जातीय भाषा, संस्कृति, स्थानीय विकासमार्फत् नं यायेफु । जुइ । उपत्यकाया सहरी विकासया नामय् उपत्यकाया मौलिकताया च्यूताः तयेमाः । उपत्यकाबासीतय् संरक्षण जुइमाः । उपत्यकाया मौलिकताया संरक्षण देया हे संरक्षण खः । थुकियात संकीर्ण स्थानीयताया संरक्षण जक  खंकेमज्यू । सहरी विकासमन्त्रीजु ! उपत्यकाय् बुलडोजरं पेले यायेन्ह्यः थ्व सत्यतथ्यया नं बिचाः यानादिसँ, कृपया ।