- नर्मदेश्वर प्रधान

छगू बुखँ ब्वने । छ्यं प्रत्यारोपण बारे । किड्नी, मिखाया प्रत्यारोपणबारे न्यना च्वनागु खः । आः छ्यं छगलं फेरे याये ज्यूगु बुखँ न्यने । दुगु छ्यं छुंं कारणवश ज्या लगे मजुल धाःसा मेपिं सुयाकें छ्यं कयाः हिलेज्यू । छ्यं हिले फइ । प्रविधिया विकास जुइत्यंगु दु । न्यनेबलय् पत्याः यायेफइमखु । छु धाःगु थ्व ! खः ला मखुला ? लुमनी, बाखनय् गणेद्यःया छ्यं प्रत्यारोपित जूगु किस्सा । गणेद्यःया ख्वाःपाः, छ्यं किसिया खः । किसिया ख्वाःपाः, छ्यं गय् गणेद्यःया जुल ? गणेद्यःया सक्कलगु छ्यंया थासय् किसिया छ्यं छुनाब्यूगुलिं अथे जूगु खः । बाखनय् छ्यंया प्रत्यारोपण जूगु खँ ब्वनेदइ । आः धात्थें नं छ्यं हिले ज्यूगु प्रविधि विकास जुइगु खँ वइ । आः मनूतसें लं हिले थें छ्यं, ख्वाःपाः नं हिले फइगु जुल । हिले दइगु जुल । ख्वाःपाःया आधारय् थ्व फल्ना, व फल्ना धायेगु खः । आः ख्वाःपाः, छ्यं हित्तु हिलेगु चलन वल कि ला मनूया पहिचान नं हिलाबी । थ्व हे का, व हे का धकाः सुयातं धाये फइमखु ।

छ्यंया प्रत्यारोपण जुइफुगु खँ न्यने । छतां खँय् जितः लयताः वइ । निराशां कयाच्वंंगु नुगलय् भचा भचा आशा नं लुयावइ । थ्व छ्यं, ख्वाःपाः प्रत्यारोपण याये फइगु विधि वल कि ला देशया छुं भचा जरुर लाभ जुइ । भिं याइ । जिं आश याये । देश थौं झं झं स्यना वनाच्वन । झं झं गालय् स्वचाः वनाच्वन । सकस्यां धाइ देशया थ्व अवस्था राजनीतिक नेतातय् कारणं खः । देशय् नेतातय् न्ह्यपु हे मदु । गोबरं जाःगु न्ह्यपु । देश स्यंगु नेतातय् ख्वंगु न्ह्यपुया कारणं खः । विद्वानतय् विश्लेषणं धाइ ।

छ्यं छगलं प्रत्यारोपण सम्भव जुइगु बुखँ ब्वने । विचाः वइ । आः गोबरं जाःगु नेतातय् न्ह्यपु हिले जी । इमिगु ज्याख्यलय् मदुगु न्ह्यपु, छ्यंयात चट्ट ध्यनाः उकी बांलाःगु छ्यं प्रत्यारोपण यानाबी । अले ला न्हूगु न्ह्यपुं ज्या याइ । जरुर नं इमिगु सोच, विचारय् ह्यूपाः वइ । छुं भतिसां थुकिं देशयात फाइदा याइ । देशय् मिखा, किड्नी, थुज्वःगु अंगत प्रत्यारोपण याःपिं नेतात ला दु । तर मेमेगु अंगया प्रत्यारोपण जूसां विचारय् गुणात्मक परिर्वतन वइमखु । स्यंगु, भ्वाथःगु न्ह्यपु हिल कि जक सोच, विचारय् ह्यूपाः हयेफइ । न्ह्यपु छगू हिलेत छ्यं छगलं प्रत्यारोपण यायेमाली । नेतातय् छ्यंया प्रत्यारोपण सम्भव जुल कि दकलय् देयात फाइदा जुइ ।

थ्व नेतातय् छ्यंया प्रत्यारोपण यायेत भिंगु, बांलाःगु न्ह्यपु दुगु छ्यंत गन कायेगु ? गन लुइकेगु ? थ्व समस्या नं उलि अःपुक्क समाधान याये फइमखु । पशुतय् अंग नं मनूया शरीरय् प्रत्यारोपण यायेफु । ज्यू । तर पशुया छ्यं, न्ह्यपु नेतातय्त प्रत्यारोपण यायेबलय् नेतात महापशु जुइ । इमि बिचाः झं जन्तुया थें जुइ । आः बांबांलाःपिं, बुद्धिमानपिनि छ्यं गन काः वनेगु ? गन लुइकेगु  ? महात्मा गान्धी, कार्ल माक्र्स, नेल्सन मण्डेला थुज्वःपिनि छ्यं प्रत्यारोपित याना बीफुसा ला खः । थनया नेतात नं छम्ह थें छम्ह महापुरुष जुइ । तर वयकःपिनि छ्यं गन थ्यने धुंकल । प्रत्यारोपण यायेत माला धकाः सुयागुं छ्यं ध्यनाः काये मज्यू । दुर्घटनाय् लानाः सीत्यंपिनि छ्यं, न्ह्यपु छुं मजूसा जक परिवारया स्वीकृति कयाः प्रत्यारोपणया निंतिं छ्यलेफइ । हानं दुर्घटनाय् लानाः सीपनि न्ह्यपु बांलाः धकाः गय् सीकेगु ? प्रविधिया विकास जुयां जक छु याये ? देशयात हथाय् जुयां छु याये ? नेतातय् थौं शक्ति दयां नं न्ह्यपु मदु । न्ह्यपु मेगु हिलाबीफुसा ला देशया कल्याण जुइ धाये । तर धयां छु याये ? गन काःवनेगु गुणी न्ह्यपुत !

छता खँ । सेखं जक चाःसां अमेरिका, जापान, भारत वनाः लाखौं करोडौं वासः यायेमाःपिं थनया नेतात । इमि न्ह्यपु प्रत्यारोपण यायेमाःसा इमिसं नेपालय् गन याइ ! छता ला नेपालय् थ्व प्रविधि तुरुन्त वइ नं मखु, उकिसनं थन दक्ष चिकित्सकत नं दइमखु । उकिं छ्यंया प्रत्यारोपण यायेत नेतातयत विदेशय् छ्वये आवश्यक जुइ । कमसे कम प्रमुख दलतय् छम्ह छम्ह शीर्ष नेतातयत छ्वये माली । विदेशय् वनाः नेतात छ्यं प्रत्यारोपण याइबलय् विदेशी छ्यं न्ह्यपु हे छुना वइ । अले गुम्हं नेताया ख्वाःपाः, न्ह्यपु अमेरिकन, गुम्ह नेताया जापानी, गुम्ह नेताया भारतीय खनेदइ । इपिं म्हथांचा नेपाली हे जुइ । प्रत्यारोपित छ्यं, न्हयपु धाःसा विदेशी जुइ । विकसित देया जुइ । अले इपि न्ह्यपु नं शायद विकसित सोच विचाःत बी । देश ला अले ह्वाराह्वारां विकास जुइ । थौं देशया नेतातय् ख्वाःपाःचा खनाः मनूतय्त एलर्जी जुइ । आः विदेशय् वनाः छ्यं हिलावल कि ला इमिगु ख्वाःपाःचा न्हूगु जुइ । मनूतय् स्वये थाकुइमखु ।

संविधानया मसयौदा जनताया राय कायेत जनसमक्ष यंकी । जनतां सुझाव बी । ड्राइभर जुइत एसएलसी माः । देश चले याइपिं ड्राइभर नेतात जक निरक्षर जुयां जी ला ? नेता जुइत निश्चित डिग्री माः । आम जनतां राय बी । ज्या जी मदुपिं, गनं बिके मजूपिं जक राजनीतिक नेता जुइ । जनताया आम धारणा जुइ । उकिं नेतातय्के शैक्षिक योग्यता माः । जनतां सः थ्वयेकी । तर नेपाःया नेतातय्त जनताया थ्व सुझाव, राय यइमखु । नेता जुइत छाय् शैक्षिक योग्यता ? बुद्धया शैक्षिक योग्यता गुलि ? थुज्वःगु मूर्खतां जाःगु न्ह्यसः तयाः नेतातय्त शैक्षिक योग्यता म्वाः, इपिं अथे हे ज्ञानी जुइ धइगु खँ वकालत याइ । नेताया खँ न्यने । वया न्ह्यपु गुज्वःगु ? छु धाःगु ? नेता जुयाः मनय् लू थें खँ ल्हायेगु ? ‘जिं धाल कि न्ह्यागु नं महान’ थ्व गुज्वःगु दम्भ थ्व । भगवान बुद्धं दंदँ तपस्या साधना यानाः बोधिज्ञान प्राप्त याःगु खः  । विश्वयात अमूल्य ज्ञान ब्यूगु दु । बुद्धं गुलि ब्वंगु दु ? नेतां छु अर्थय् थ्व प्रश्न यात ? थनया अनपढ नेतात फुक्क बुद्ध थें ज्ञानी धायेत स्वःगु ला ? भगवान् बुद्धया शैक्षिक योग्यताया सीमा मदु । संसारयात मोक्ष प्राप्तिया लँ क्यंम्ह महामानवयात अप्रासांगिक कथं न्ह्यथनेगु पायछि जुइ ला ? थुज्वःगु न्ह्यपुयात छु धायेगु ?

नेता वामदेवजुं सीमांकनपाखें असन्तुष्ट आन्दोलनकारीतय्त प्रतिवाद यासें धाइ ‘जातीय राज्ययात प्रमुख दलतसें समर्थन याइमखु । हालां जी ला ? जातीय राज्य प्रदेश सम्भव गुगुं हालतं जुइमखु ।’ नेतातय् दृढ विचार जुइ । थन प्रश्न वइ,  जातीय, भाषा, संस्कृति, भूगोल, धर्मयात क्षत विक्षत यायेगु, इमित शिथिल याना, अस्तित्वहीन यानाछ्वयेगु जक थौंया नेतातय् मिखाय् सम्भव ला ? थःगु भाषा, संस्कृति, भेषभूषा, धर्म, चाडपर्वया पक्षधरत फुक्क देशद्रोही । थुमित चकनाचुर यायेमाः । थ्व नेतातय्त राष्ट्रवादी सोच ला ? उदार विचाः ला ?

देशया इतिहासय् अखण्डता, राष्ट्रियताया निंतिं ज्यान पाःपिं जनजातिया योद्धात फुक्क विखण्डनकारी ला ? देश जनताया लागि शाहदात प्राप्त याःपिं वीर शुक्रराज शास्त्री, गंगालाल श्रेष्ठ, धर्मभक्त माथेमा मात्र नेवाः जक ला ? कमरेड प्रचण्ड, बाबुराम थौं देशया शक्ति केन्द्रय् थ्यंकेत जनजातिया काय्, म्ह्याय्पिंसं गुलि हि–चःति हायेकूगु दु ? जंगल वनागु फुक्क जिमिगु गलत ज्या जुल धयाः इमिगु हि, चःतिया हिसाब किताब यात झ्यारझुर यानाछ्वयेगु ला ?

देशय् विखण्डनकारीत दयेफु । उज्वःगु तत्वलिसे सरकारं सामना यायेमाः । तर थःगु उचित हक, अधिकारया माग याइपिंत विखण्डनकारी धाये जी ला ? एकल जातया हैकमवादयात जातीय मधासे राष्ट्रिय धायेगु, थःगु हक, अधिकार फ्वनीपिंत अराष्ट्रिय खंकीगु ? थ्व विचाः गुज्वःगु न्ह्यपुया उपज खः ? थ्व भ्रष्ट न्ह्यपु मखु ला ? थ्वइत हीके म्वाःला ? देशया अमनचैन, शक्तिया लागि थुज्वःगु कयेकुं न्ह्यपु हीकेमाः । तुरुन्त प्रत्यारोपण यायेमाः । मखुसा देशया दुर्दशां लिनाच्वनी ।

–०–