नेवा: अनलाइन न्युज | २०८० बैशाख १७, आइतबार १६:०२:३९

थौं ने.सं. ११४३ बछलाथ्व दसमीया दिं (बैशाख १७ गते) आइतवाः भाषानिभाः प्रेमबहादुर कसाःया १०६ क्वःगु बुदिंया दिं । भाषानिभाः प्रेमबहादुर कसाः लुमंकाः नेपाल संवत आन्दोलनया छपुलु थन न्ह्यब्वयाच्वना ।

दस्तावेज

नेपाल संवतया विविध महत्वयात थुइकाः थ्व संवतयात राष्ट्रिय मान्यता बीकेगु नितिं देसय् तःदँ न्ह्यवःंनिसें छगू आन्दोलन न्ह्यात । गुकिया छपुलु छसिकथं थथे दुवालेफु । (ने.सं. १०७१ – ने.सं. ११०६)

– ने.सं. १०७१ निसें भाषानिभाः प्रेमबहादुर कसाःया नेतृत्वय् च्वसापासाया ग्वसालय् कछलाथ्वः पारुकुन्हु मंकाः म्हपुजा व नेपाल संवतया न्हूदँ समारोहया ज्याझ्वः हनेगु ज्या न्ह्याकाः ‘भिंतुना’ खँग्वःया दक्कले न्हापां छय्लाबुला ।

– ने.सं. १०८१ लिपा न्हापांगु जननिर्वाचित सरकारपाखें संयुक्त राष्ट्र संघय् नेपाल संवत न्हूदँकुन्हु ‘नेपाः न्हि’ (Nepal Day) कथं हनेगु प्रचलन । तर नेपाल संवत ११०२ निसें आर्थिक अभावया त्वहः चिना निर्दलीय सरकारं थ्व प्रचलनयात दिकाछ्वत ।

– ने.सं. १०९४ निसें न्हूदँया लसताय् सार्वजनिक थासय् संगीत सम्मेलन यायेगु ज्या लुमन्ति खलः, प्यूखाया ग्वसालय् १११४ तक न्ह्यात ।

– ने.सं. १०९४ निसें १०९९ तक ’झी’ लय् पौया इनापय् ’मंकाः ग्वसाः’या नामं कछलाथ्वः पारुकुन्हु दच्छिइ छक्वः पालंपाः येँय्या छगू छगू त्वालय् सार्वजनिक रुपय् मंकाः म्हपुजा व न्हूदँ समारोह हनेगु ग्वसाः ।

– ने.सं. १०९६ निसें १०९८ तक पासा पुचः, कःमिलाछि, येँया ग्वसालय् न्हूदँया लसताय् स्वनिगलय् पुचः साइकल ¥याली यायेगु परम्परा न्ह्यात ।

– ने.सं. १०९८ निसें नेपाल संवतया तिथि–पौ Wall Calender नेपाल मैत्री अध्ययन मण्डल, थँहिति, येँया पाखें पिथनेगु ज्या जुल (ने.सं. १११२ तक पिथन) ।

– ने.सं. १०९९ निसें ११०१ तक लय्ताः दबू, जनबहाःया ग्वसालय् मोटर साइकल ¥याली यायेगु ज्या न्ह्यात ।

– ने.सं. १०९९ नेपाल संवत् न्हूदँया लसताय् नेपालभाषाया दक्कले न्हापांगु म्येचा क्यासेट दापा खलः, कालिमातिपाखें पिथन ।

– ने.सं. ११०१ निसें मोटर साइकल ¥याली स्वनिगःपिने यंकेगु ज्या – दक्कले न्हापां ११०१ दँय् लय्ता दबूपाखें येँ–नारायणघाट मोटर साइकल ¥याली/साँस्कृतिक ब्वज्याः ।

– ने.सं. ११०० निसें नेपालभाषा मंकाः खलःया ग्वसालय् न्हूदँया लसताय् कछलाथ्व पारुकुन्हु तःजिगु साँस्कृतिक जुलुस मंकाः कथं पिकायेगु परम्परा न्ह्यात ।

– ने.सं. ११०० निसें नेपालभाषा मंकाः खलःपाखें न्हूदँया लसताय् नागरिकतय् पाखें देय् नायःया ल्याखँ जुजुयात ’भिंतुना–पौ’ छ्वयेगु ज्या नापं नारायणहिति लाय्कूपाखें उकिया लिसः (तर, जुजुया लिसः पतिइ नेपाल संवत न्हूदँया लसताय् मधाःसें दिपावली धकाः जक न्ह्यथना तइगु) तर, थुगु परम्परा नं ११०७ लिपा दित ।

– ने.सं. ११०२ लुमन्ति खलः प्यूखाया ग्वसालय् येँ–वीरगञ्जय् मोटर साइकल ¥याली वंपिन्त उब्लेया नारायणी अञ्चलाधीश लक्ष्यबहादुर गुरुङया नेतृत्वय् प्रहरीपाखें परवानीपुरय् पनाः नारायणी जल सिंचाई आयोजनाया लागादुने न्हिच्छि कुनाबिल ।

– ने.सं. ११०२ लुमन्ति खलःया ग्वसालय् येँ–वीरगंज मोटर साइकल ¥याली ‍वंपिं लित सःतेत दबाब ब्यू धकाः उब्लेया बागमती सहायक अञ्चलाधीश बासुपासाया पाखें नेपालभाषा मंकाः खलःया न्वकू दुर्गालाल श्रेष्ठ व छयाँज्ये मल्ल के. सुन्दरिपिंके बयान कासें न्हिच्छि अञ्चलाधीशया ज्यासः दुने कब्जाय् ।

– ने.सं. ११०२ या न्हूदँया लसताय् नेपालभाषा मंकाः खलःया ग्वसालय् बसन्तपुर, येँय् जूगु साँस्कृतिक मुंज्याय् न्वँवाःबले ’नेपाली भाषाया विरुद्ध आन्दोलन न्ह्याकुगु व नेपालभाषायात राष्ट्रिय भाषा यायेमाः’ धैगु नारा बिल धैगु द्वपनय् नेपालभाषा मंकाः खलःया नायः पद्मरत्न तुलाधरयात उब्लेया येँ प्रमुख जिल्ला अधिकारी भक्त बहादुर कोइरालाया उजनय् सुरक्षा कानून अन्तर्गत तःन्हु तक हिरासतय् ।

– ने.सं. ११०३ निसें नरायणहिटि लाय्कूया सचिवपिनिगु उजं नं नेपाल संवत सरकारी संचार माध्यमं प्रचार प्रसार यायेगुलि अघोषित प्रतिबन्ध ।

– ने.सं. ११०३ न्हूँदया साँस्कृतिक जुलुसया ग्वसाः नाप स्वापू क्यंसें नेपालभाषा मंकाः खलःया दांभिरं मदुम्ह काजिलाल श्रेष्ठयात ज्वनाः हनुमान ध्वाखा थानाय् निन्ह तक हिरासतय् ।

– ने.सं. ११०४ न्हूदँया लसताय् ओलम्पस क्लब, ओमबहाःया ग्वसालय् मोटर साइकल ¥याली येँ, कोटेश्वर थ्यंकाः प्रहरीं लाठीचार्ज ।

– ने.सं. ११०५ न्हूदँया लसताय् सतुंगलय् बःन्हि क्यनाच्वंगु साँस्कृतिक ब्वज्याय् प्रहरी हस्तक्षेप व निर्मम लाठीचार्ज ।
– ने.सं. ११०६ निसें न्हूदँया लसताय् नेपालभाषा मंकाः खलःया पाखें नेपाल देसय् दक्कले न्हापां Mass Running पुचः ब्वाज्याया ग्वसाः ।