बिजय स्यस्यः

टीकापुन मगर, देवी घर्तीमगर, सम्झना लामिछाने मगर, नीता पुन मगर, जुना श्रीस मगर, संगीता थापामगर, अमृता लुंगेली मगर....... थुपिं थुपालय् तीजया म्ये हालाः एल्बम चले यानाः चर्चित जूपिं मगःनीत खः । कोमल वली थुज्वःपिं धाःसा तना वनेधुंकूगु दु । कोमल वली तीज म्वाले धुकुगु दु ।

खतुं तीजया लसताय् अथे म्ये दयेका हालाजूपिं ला आपालं दु, तर म्ये हालाः चर्चित जुइगु व व्यवसायीकरणपाखे न्ह्यायेत धाःसा मगःनीतहे सफल जूगु खनेदत । संस्कृतिमुलक जक मखु, विकृतिमुलक म्ये नं थुपिसं हे हाल । न्हापा जूसा तीज वल कि लच्छि निला न्ह्यःनिसे दर नयेगु ज्याझ्वः तइगु । थुज्वःगुहे दर प्रोगाम तयाः ध्यबा नं कमे याःपिं पिहां वल । थुपालय् धाःसा तीजया म्ये हालाः एल्बम पिकायेगु ज्या याः जूपिं आपालं खनेदत ।
विशेषतः दोहरी म्येया बजार अप्वयेधुंकाः अनेकअनेक दोहरी म्ये दयेकाः एल्बम पिकाईपिं पिहां वःगु खः । छुं ई थुखे धाःसा ख“य् भाय्या थुज्वःगु दोहरी म्येया बजार म्हो जुल ।

थुकिं यानँः थुकथंया व्यवसायस संलग्न मनूतसें तीजया ताक स्वःगु खनेदु । थुज्वःगुहे तीजम्येया झ्वलय् ‘लामा लामा लुगा बिक्दैनन देखाऊ छोटो छोटो’ धइगु म्ये चर्चित जूगु खनेदु । थुज्वःगु विकृतिमुलुक म्ये हे चर्चित जुइगु नं अजूचायापुगु ख“ खः ।
थ्वहे तीजया म्येया झवलय् ख“य्नीतसें धाःसा बसन्तपुर दश अवतार देगःया क्वय् दबुली ‘नेताहरुले देशलाई चिराचिरा पार्न लागे, विदेशीको नक्कलको संघीयताले’ धइगु थुज्वःगु संघीयता विरोधी म्ये हाःगु नं वःगु दँय् न्यनेदत । गुलिसिनं ‘प्याज काट्दा, हैन बुइनी, किन्दा आ“सु झार्ने भो’ धइगु थुज्वःगु म्हे हाल ।

थुकिं यानाः ख“य्नीत, राजनीतिक व सामाजिक रुपं सचेत व सतर्क जूगु खनेदत धाःसा न्हापा ख“य्नीतसें कयाच्वंगु मिसा, मिजं, प्रेम, यौन थुज्वःगु ख“य् धाःसा मगःनीतसें म्ये दयेकाः हाःगु खनेदत । उज्वःगु हे म्येया सवाः कया वयाच्वंपिसं धाःसा थ्वहे म्ये चल्ती यात ।
थुकथं राजनीतिक सचेतनताया दृष्टिकोणं जनजाति मिस्त ल्यूने लानाच्वंगु ख“ थुकिं खनेदु । अथे जूगुलिं संघीयता पक्ष्ँधरतसें थःथःगु जाति जनजातिइ छे“य्छे“य् च्वनाच्वनीपिं मिस्तय्त राजनीतिक रुपं सचेत गुकथं यायेगु धइगु ख“ बिचाः यायेमाःगु जुयाच्वंगु दु ।
मगःतय्गु लागा धइगु स्वनिगलं पश्चिम धादिङ, गोरखा, चितवन, कास्की जूगु खनेदु । इपिं उगु लागाया ख“य्तनाप नं उत्तिक भ्यलय् पुनाच्वंपिं खः । इमिसं न्हापा ला पृथ्वीनारायण शाहया सेनाय् च्वनाः वयात ग्वाहालि याःपिं नं खः । थुखे जयप्रकाश मल्लया सेनाय् नं मगःत हे आपाः नारायण शाहयात स्वनिगः त्याकेत गुलि फाईदा बिल थ्व व्यागलं हे विवेचना यायेमाःगु ख“ खनेदु ।
थौं ख“य्त नापं जनस्तरय् आपाः भ्यले पुनाच्वंगुली मगःत जूगुलिं मगःतसें लगभग थःगु भाय् लोमंकेधुंकूगु दु । हिन्दु संस्कृतिया अतिक्रमण नं तीव्र दु । समाजय् तीव्रं रुपं ख“य्करण दुगुलिं हे जुइमाः आदिवासी जनजाति आन्दोलनय् न्ह्यलुवा जुयाः पिहां वःपि नं मगःत हे खनेदत ।

गथेकि गोरेबहादुर खपांगीमगर, एमएस थापा मगर इत्यादि । दशंै बहिष्कार अभियान नं इमिसं हे न्ह्याकल । तर जातीय चेतना मदुपिं सर्वसाधारणय् धाःसा ख“य्भाय् व हिन्दु संस्कृति मगःतय्त बांमलाक्क हे गा“जय् याःगु खनेदु । थुकिया लिच्वः थुपालय् तीज बलय् खनेदुगु खः ।
खंतु मगःतय्गु थुज्वःगु स्थितियात दिकेगु नितिं चेतनशील मगःत लगे जुयाच्वंगु दु । मगःत बौद्ध खः धइगु निसें दशंै बहिष्कारया ख“ नं दु । अथेहे मगः जुयाः मगः भाय् सयेकेमाः धइगु चेतना न्यंकेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु । तर राजनीति व राज्यसत्ताया नाप सम्बन्धित जुया शिक्षा लिसेंया ज्याख“य् व राज्यया अंगय् चले मजुइगु जुइगु कुतलं झीथाय् थें तुं ग्रासरुटय् हा काये मफुगु हे खनेदु ।