- नर्मदेश्वर प्रधान

थौं विश्वय् दकलय् धूर्त राजनीतिज्ञ गन दु ? थ्व न्ह्यसःया लिसः मामां वंसा नेपाःया नां न्ह्यःने लाः वइ । नेपाः विश्वय् तसकं गरिब मुलुक खःसां थनया नेतात धूर्तताय् तसकं हे धनी । ‘जि’ हे धाइपिं विश्वया मेमेपिं नेतातयत थुमिसं धूर्तताय् बुका बी । न्याँ छ्वा वाये थें छ्वा वानाबी । विश्वय् धूर्त नेतातय् धेंधें बल्ला कासा जूसा थनया नेतात अग्रपंक्तिइ लाइ । अझ न्हाप हे जुइ । सिल्ड त्याकी । थुमिसं विश्व कीर्तिमान कायम याइ । धूर्त नेतातय् देय् धकाः अले गिनिज बुकय् नेपाःया नां च्वनी । विकास, उन्नतिया ज्याखँय् देशं नां तये मफुसां धूर्त नेतातय् देय् धकाः विश्वन्यंकं प्रचार जुइ ।  अले नमूना धूर्त नेतातयत स्वयेत देश–विदेशं पर्यटकत थन वइ । पर्यटन उद्योग विकास यायेत थुकिं यक्व ग्वाहालि जुइ ।

तःभुखाय् ब्वइ । देशया कलात्मक सम्पदात नष्ट जुइ । नेपाः देया कला, संस्कृतिया नुगः येँ, यल, ख्वप बांमलाक्क प्रभावित जुइ । पर्यटन उद्योगय् प्रतिकूल प्रभाव लाइ । थौं थन वइपिं पर्यटकत तसकं म्हो जुइ । नेपाःया पर्यटन उद्योगय् ग्रहणं कइ । अन्धकारं त्वपुइ । छखेर कला, सम्पदात भुखाचं ध्वस्त याइ । मेखेर नेपाःया पर्यटन, उद्योगया थांं प्राकृतिक सौन्दर्ययात नं थ्वं थुनाबी । म्हिगः प्रकृति स्वयाः रोमान्चित जुइपिं नं थौं भुखाय्या कारणं प्रकृति लुमन कि हे त्रसित जुइ । पहाड, पर्वत, हिमाली भेगयात तःभुखाचं बांमलाक्क क्षति याइ । विदेशीत थौंकन्हय् नेपाः स्वयेत उलि मवः । व हे वःसां इमित छु क्यनेगु ? गन यंकाः इमित लुधंकेगु ! थ्व न्ह्यसः थौं अनुत्तरित जुइ । भुखाचं यानाः नेपाःया पहिचान हे थौं खतराय् लाइ । कला, सम्पदात, प्राकृतिक सौन्दर्ययात छखे तयाः नेपालं थःगु पहिचान स्पष्ट याये फइमखु । थ्व खँय् देय् संकटय् लाइ ।

तर थुज्वःगु दुःखद् घडीइ नं थौं निराश जुइमाःगु मदु । छता न्हूगु आकर्षण देशय् लुयाच्वंगु दु । थांै व आकर्षण स्वयं देशया पहिचान जुयाबी । देशयात विश्वय् न्ह्यःने ब्वयेगु शान जुयाबी । थ्वइत फयांफक्व विश्वसामु न्यंके फयेमाः । देशयात लाभ दइ ।

थौंया नेपाःया पहिचानया आधार देया धूर्त नेतात जुइ । थनया नेतात धूर्तताया खँय् संसारय् ज्वः दइमखु । थुमि बारे प्रचारप्रसार यायेमाः । अले इमित स्वयेत, नापलायेत देश विदेशंं पर्यटकत म्वः म्वः वइ । तःभुखाचं कला, सम्पदा, प्राकृतिक सौन्दर्य नष्ट जूसां नुगः क्वतुंकेमाःगु मदु । देशया धूर्त नेतातयके आकर्षणं देशया पर्यटन उद्योग पुनस्र्थापित जुइ । देशं मालामाल आर्जन यायेफइ । उकिं थौं भग्न सम्पदा, प्राकृतिक सौन्दर्ययात ल्वःमंके । धूर्त नेतात लुमंके । इमित क्यने । ब्वये । पर्यटन उद्योग पुनर्जीवित याये ।

थन मन्दिर, सतः, बहाः, बहिलीइ द्यः मदुसां छु जुल ? अन धूर्त नेतातयत ब्वये । न्हिं छघौ निघौ तये । सुशील कोइराला, वामदेव गौतम, केपी ओली, माधव नेपाल, कमरेड प्रचण्ड, कमरेड बाबुराम भट्टराई । इमित गुबलें भक्तपुर दरबार स्क्वायर यंके । गुबलें यल लायकुलिइ ब्वये । गुबलें बसन्तपुरय् तये । पालंपाः इमित स्थानान्तर याये । दुंगु मन्दिरय् इमित थने । पर्यटकत इमित स्वयेत वइ । इपिंलिसे किपा काइ । अन्तर्वार्ता काइ । इमि धूर्तताया परिचय काइ । प्रशंसा याइ । पर्यटकत लयलय् ताइ । तःभुखाय् ब्वःसां दुःख तायेके मालीमखु । देशया कलाकृति, प्राकृतिक सौन्दर्यया क्षतिपूर्ति धूर्त नेतातयसें यानाः क्यनी ।

‘एक लाख मनूत मुंकी । सडकय् क्वका । याकनं । अले जिं नं साथ बी फइ । मखुसा थ्व हे तालं जिं छुं याये फइमखु । लिपा एमाओवादीया दोष बी दइमखु ।” थःगु असन्तोष प्वंकेत थःथाय् वःपिं जनजातिया नेतातयत नेता बाबुराम भट्टराईं नं धाःगु थ्व धापू न्यने । मनमनं धाये । ‘तब त बाबुराम भट्टराई बाबुराम भट्टराई जुल । बोर्ड फस्ट वल । एक लाख मनूत सडकय् हिं । अले जिं साथ बी । मखुसा.... वा ! क्या धूर्तताया पराकाष्ठा !  क्या कमाल, चलाखी ! नेताजु ! लाख संख्याया खँ मखु । थन सिद्धान्तया खँ जुइ । विचार, वचनबद्धताया खँ वइ । नेता भट्टराईजु ! छिं शक्ति सन्तुलनया खँ हइ । सम्झौताय् छुं त्वःते माली । वकालत याये । तर सम्झौता व समर्पण धइगु व हे खः ला ? थःगु सिद्धान्त, मूल्य मान्यता त्वःतेगु सम्झौता ला कि समर्पण ? थुकिया भेद गय् यानाः सीकेगु ? जनतायात थुइका बी फइ ला ?

जनजातितय् प्रतिनिधित कमरेड प्रचण्डथाय् वनी । जनजाति, उत्पीडित वर्गया हकहितया खँय् वचन फेरे यायेमजिल । प्रचण्डयात अनुरोध याइ । आश्चर्य ! कमरेड प्रचण्डं जनजातिया प्रतिनिधितयत धाइ, ‘जिथाय् वयां छु याये ! कांग्रेस, एमालेथाय् वनेगु का ।’ विचाः प्वंकेगु अधिकार सकसितं दइ । थुकिं छुं धाये थाय् दइमखु । तर छम्ह नेतापाखें जनतां वया आधिकारिक विचार, सिद्धान्तया आशा याइ । प्रतिबद्धता सीकेत स्वइ । राजनीति छुँयात भौचां म्हितेगु खेल खः ला ? माओवादी क्रान्तिं छन्हु उत्पीडित जनतां उन्मुक्तिया तःधंगु आशा याःगु खः । विश्वास काःगु खः । थौं उत्पीडित जनतां भौचिया ल्हातिइ लाःपिं छुँया नियती फयेमाली !

कांग्रेस, एमालेय् नं शक्तिया राजनीतिया निंतिं जनतायात फनफन चाःहुइकी । संविधानय् समाजवादया खँ हइ । बहुलवादया चर्चा याइ । समाजवाद, बहुलवाद धइगु छु ? बगरें ला भाग तइ थें देशयात शक्ति केन्द्रत दथुइ भाग थयेगु समाजवाद खः ला ? थन थौं विभेद तंकेमाः, समान अधिकार दयेमाः धाइपिं विखण्डकारी जुइ । देशयात भागबण्डा यानाः देशया हि छफुति, ला छकुयात नं लुछाचुँडी यानाः उपभोग यायेत स्वइपिं अखण्डवादीत जुइ । शक्ति केन्द्रित यानाः भागबन्दा यानाः नये ज्यू । देशयात लुछाचुँडी याये ज्यू । विभेदं ग्रस्तपिंत अधिकार बी मज्यू । देश विखण्डन जुइ हँ । थ्व थुज्वःगु राजनीतिक धूर्तता छु जुइ ? गन छइ ? खुल्ला, स्वतन्त्र, अर्थनीतिइ आधारित समाजवाद हँ । छगू भाषा, धर्म, संस्कृतिइ आधारित बहुलवाद । थ्व फुक्क सैद्धान्तिक धोखेबाजी अभिव्यक्ति खः । जुइ । थ्व राजनीतिक धूर्तता बाहेक मेगु छु जुइ ? देशय् थौं सैद्धान्तिक नकाबधारीतसें ठगे यानाच्वन । देश थौं चतुर्मुखी शिवलिङ्गया मातहतय् । संविधान निर्माणया नामय् चतुर्मुखी शिवलिङ्गं ताण्डव नृत्य क्यनी । विभत्स, हाउभाउ याइ । मनोमानी चाल, ताल ब्वइ । थ्व संविधानं थ्व हे ताण्डव नृत्ययात राष्ट्रिय नृत्य घोषणा यायेत्यंगु दु । संविधान वयेवं थ्व नृत्ययात विश्व सम्पदाय् दुथ्याकेगु पहल जुइ । चतुर्मुखी सुत्रं धाःगु दु ।