- विजयरत्न

नेपालभाषाया ख्यालः ख्यलय् त्रिमूर्तिया रुपय् कयातःगु नां धइगु रामशेखर नकःमि, पद्मरत्न तुलाधर व श्रीकृष्ण अणुया नां खः । ख्यालःकःमिया रुपय् बिस्कं म्हसीका न्ह्यब्वयेत ताःलाःम्ह श्रीकृष्ण अणुया जन्म वि.सं. २००० कार्तिक ३ (ने.सं. १०६४ कौलागा ३) खुनु जूगु खः । वय्कःया अबुया नां बालकृष्ण नकःमि व मांया नां नारायणदेवी नकःमि खः । वय्कः न्हापा असंत्वाःया कःमिलाछिइ च्वनावयाच्वंगु खःसा लिपांगु इलय् तपिंता, ताम्सीपाखाय् च्वंवंगु खः ।
श्रीकृष्ण अणुं ख्यालःकःमिया रुपय् थःगु पलाः न्ह्याकेसिबें न्ह्यः कविता च्वयाः साहित्य ख्यलय् पलाः न्ह्याकूगु खः । वि.सं. २०२२ सालया भाषिक आन्दोलन वय्कःया ‘बुंख्याःचा’ छ्यंया कविता तसकं बय्बय् जूगु खः । तत्कालीन राजतन्त्रयात बुँख्याचाया रुपय् प्रतीककथं न्ह्यब्वयातःगु उगु कवितायात नेपालभाषाया व्यङ्गात्मक कविताया इतिहासय् छपु ज्वःमदुगु दसुया रुपय् कयातःगु दु । जीवनया लिपांगु इलय् आचाकलिं दायाः (पक्षघात जुयाः) म्हसुक मदयेका च्वंम्ह श्रीकृष्ण अणु ७३ दँया बैशय् ने.सं. ११३५ अनलागा दशमी (असार २७ गते) आकाझाकां मन्त । वय्कःया जहान भूवनेश्वरी व निम्ह काय् सञ्जय व सगुन दुसा निम्ह म्ह्याय् सुचिता व मिजला दु । वय्कःया तःधिकःम्ह म्ह्याय् ममता छुं दँ न्ह्यः ल्वचं कयाः मदुगु खः । ममतां श्रीकृष्ण अणुया टेलिफिल्म “तंबैंक”य् नं मूभूमिका म्हितातःगु दु ।
थःगु जीवन हे साहित्य, ख्यालि व अभिनय ख्यलय् पानावंम्ह श्रीकृष्ण अणु ख्यालि ख्यःया अजाःम्ह व्यक्तित्व खः गुम्हेसिनं ख्यालः च्वयेगु, निर्देशन यायेगुलिसेलिसें म्हितेगु नं यात । छम्ह व्यक्तिं थथे स्वता स्वता ज्या याःगु धइगु नेपालभाषाया ख्यालः ख्यलय् म्हो जक दसु दु । उकी मध्ये छम्ह श्रीकृष्ण अणु नं खः । कविता, ख्यालः व प्याखनय् ज्वःमदुगु योगदान बियावंम्ह श्रीकृष्ण अणुया दकलय् न्हापां पिदंगु धइगु कविता खः । ने.सं. १०८३ पाखे “झी” पत्रिकाय् वय्कःया कविता पिदंगु खः । वय्कःया दकलय् न्हापांगु ख्यालः ‘तांतिंग्वःजा’ खः । सफूया रुपय् पिदंगु दकलय् न्हापांगु ख्यालः मुना ‘खः ला मखु ला ?’ ने.सं. १०९७ स पिदंगु खः ।
वय्कलं जीवनया छगू इलय् आनन्दकुटी स्कूलय् नं ज्या यानादिल सा अप्वः यानाः साहित्य व ख्यालःख्यलय् हे जीवन पानादिल । मुनासःया ग्वसालय् दँय्दसं न्यायेकीगु ख्यालःकासाय् ‘तांतिंग्वःजा’ ख्यालखं दकलय् बांलाःगु ख्यालः, दकलय् बांलाःगु च्वसा व दकलय् बांलाःगु निर्देशनया स्वंगू सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु खः । ने.सं. १०९२ सालय् जूगु थ्व ख्यालः कासा धुंकाः १०९४ सालय् ‘खिखांमुगः’ ख्यालः नं तसकं बय्बय् जूगु ख्यालः खः । वय्कःया तसकं लोकंह्वाःगु ख्यालखय् नेपाल संवत्, हल हल हल, नेपाल चाल, आया बाबा, ल्याःचाः, अबुया म्हय् भुखाय् ब्वः, तंबैंकया नां न्ह्यःने लाः । न्हापा ख्यालःया रुपय् दबुलिइ न्ह्यब्वये धुंकूगु ‘तंबैंक’ लिपा नेपाल टेलिभिजनय् टेलिफिल्मया रुपय् नं दयेकाः क्यंगु खः । ‘तंबैंक’ टेलिफिल्मया रुपय् दयेकूगु इलय् थ्व च्वसुया च्वमि नं मुख्य सहायक निर्देशक जुयाः श्रीकृष्ण अणुलिसे ज्या याये खंगु खःसा ‘तंबैंक’ सिरियलय् राजेन्द्रमान शाक्य, नीलकाजी शाक्य, अन्नपूर्णेश्वरी श्रेष्ठ, महेश जोशी, संघरत्न शाक्य, मथुरा श्रेष्ठपिसं अभिनय याःगु खः ।
अप्वः यानाः ख्यालिन्हिला व व्यङ्ग ख्यलय् ल्हाः न्ह्याःम्ह श्रीकृष्ण अणुं लिपांगु इलय् ‘सितुलानी’ नांयागु छगू गम्भीर विषयया बाखनय् टेलिफिल्म दयेकाच्वंगु खः । सिद्धिनरसिंह मल्लया मथ्याःम्ह कलाःया जीवनय् वइगु थथ्याःक्वथ्याः व हाथ्याया बाखं दुगु ‘सितुलानी’ छगू ऐतिहासिक परिवेशय् दयेकूगु टेलिफल्म खः । उगु टेलिफिल्म धाःसा पूवनेमफुत ।
ख्यालिलिसे स्वापु दुगु आपालं संघसंस्थाय् च्वनाः भाषा व ख्यालःख्यलय् योगदान ब्यूम्ह श्रीकृष्ण अणु पलिस्था ख्यालः कासाया सल्लाहकार जुयाः नं ज्या यानादिल । वय्कलं ब्वति काःगु ख्यालः कासायु ल्हाः खालि मजुइक सिरपाः त्याइगु खः । लिपा वय्कलं धेंधेंबल्लाखय् ब्वति मकासे पाहाँ ख्यालःया रुपय् जक ख्यालः क्यनेगु यात । वय्कः नेपालभाषाया नाटक सम्बन्धी संस्था नासः दबूया नं सल्लाहकार जुयादिल । विशेषरुपं ब्यङ्गात्मक कविताय् नं ल्हाः न्ह्याःम्ह श्रीकृष्ण अणुं जीवनया लिपांगु इलय् २०६२÷६३ सालया जनआन्दोलनय् थःयात छम्ह कविया रुपय् आन्दोलनय् थःगु पलाः न्ह्याकल । उगु इलय् वय्कलं थाय्थासय् वनाः “बाछा” नांयागु कविता ब्वंगु खः । थ्व बाछा धइगु जुजु अर्थात् बादशाहयात क्यंकाः ब्यङ्गात्मक रुपं च्वयातःगु कविता खः । वय्कःया छुं छुं कवितां वय्कःयात विवादय् नं लाकल । वय्कःया धँय्कुसि पतित नं चर्चित कविता खः । वय्कःया कविता ‘बुद्ध भगवान फेर्कथं जन्म जू वा’यात आःतक नं छगू ज्वःमदुगु कविताया रुपय् कयातःगु दु । थ्व कविता ब्वंगु इलय् झी कविकेशरी चित्तधर हृदय तसकं तंचाःगु खँ श्रीकृष्ण अणुया पासा ख्यालिम्वः गणेश साय्मिं लुमंकादिल । कविताय् तथागत बुद्धयात अपमान यानातल धकाः चित्तधर हृदय तंचाःगु खःसा लक्ष्मण राजवंशी थ्व कवितायात छगू प्रतीकात्मक कविता धका धासें छपु ज्वःमदुगु कविता धकाः तारीफ याःगु खः ।
थुकथं हास्यब्यङ्ग, प्याखं, अभिनय व साहित्य ख्यलय् थःगु जीवन पानावंम्ह श्रीकृष्ण अणुया जीवनया लिपांगु ई धाःसा तसकं कष्टकर जूगु खँय् वय्कःया परिवारं थःगु असन्तुष्टि नं प्वंकेगु याः । थथे थः व थःगु परिवारयात सन्तुष्ट यायेमफुसां नेपालभाषाया ख्यालःख्यःयात तःमि यानाः थ्व ख्यःयात सन्तुष्ट यानाथकूगु दु श्रीकृष्ण अणुं । वय्कःयात श्रद्धाञ्जली प्वंकाच्वना ।