नेवा: अनलाइन न्युज | २०७६ श्रावण १२, आइतबार १६:०२:५३

प्लाष्टिक मुनीपिंनिसें भारी कुबिइपिन्त तकं प्यान

नेपालय् व्यवसाय वा रोजगारी याइपिं सकस्यां अनिवार्य स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) कायेमाःगु जुुइधुंकाः आः निजी क्षेत्रय् अतिकं तरंग ब्वलनाच्वंगु दु । सरकारं याःगु व्यवस्था कथं सतकय् प्लाष्टिक मुनीपिंनिसें भारी कुबिइपिन्सं तकं प्यान नम्बर कायेमालीगु जूगु दु ।

सरकारं व्यवसाय वा आय आर्जनय् दुथ्याःपिं फुक्क व्यति प्यान नम्बर कायेमाःगु प्रावधानयात चालु आर्थिक दँनिसें अनिवार्य याःगु खः । आर्थिक दँ २०७६–०७७ या बजेट वक्तव्यय् सरकारं ‘छम्ह मनू छगू स्थायी लेखा नम्बर’या नीति काःगु खः ।

उद्योग, व्यापार, पेशा, व्यवसाय, रोजगारी याइम्ह मनुखं थःम्ह याइगु कारोवार, बैंकिङ्ग कारोवार, जारी याइगु बील, वीजक, खाता, भ्वँ व आय विवरणथें जाःगु कर सम्बन्धी सकतां विवरणय् प्यान अनिवार्य याःगु दु । थुकिं राज्यया प्रणालीइ आवद्ध जूगु पहिचान नं बिइगु व नागरिकयात थःम्हं प्रत्यक्ष कर पुलागु अनुभूति नं थुगु प्यान कार्ड कायेधुंकाः जुइ ।

व्यक्ति व कम्पनीं ब्यागलं ब्यागलं प्यान कायेमाः । आः थःम्ह याइगु कारोवार, बील बीजक, खाता, आय विवरण, बैंकिङ्ग भ्वँ व कर सम्बन्धी सकतां ज्या यायेबलय् प्यान अनिवार्य याःगु दु । राजस्व दाखिला याइगु इलय् प्यान नम्बर तल धाःसा राजस्वया अभिलेख नं पारदर्शी जुइगु विभागया धापू दु ।

निजी क्षेत्रया उद्योगीपिन्सं धाःसा तत्काल थ्व व्यवस्था सर्वत्र कार्यान्वयन यायेमफइगु धासें विरोध याःगु दु ।

छु खः प्यान नम्बर ?

स्थायी लेखा नम्बर अर्थात् प्यान प्रत्येक करदाताया पहिचानया नितिं बिइगु स्थायी संकेत ल्याः खः । थ्व ९ गः डिजिटया जुइ । सुं मनुखं व्यवसाय याइगु थाय् वा व्यवसायया प्रकृति वा मेमेगु विवरण बदली याःसां नं करदाताया संकेत नम्बर धाःसा स्थायी जुइ ।

थ्व कर पुलेगु प्रयोजनय् ज्याख्यलय् वइ । थ्वबाहेक छुं नं आधिकारिक निकाययात कर प्रयोजनया नितिं माःगु सुचं तकं थन भण्डार यानातःगु दइ ।

गुकथं कायेफइ ?

व्यवसाय वा आय आर्जनय् दुथ्याइम्ह मनू वा अग्रीम करकट्टी याइम्ह मनुखं स्थायी लेखा नम्बर कायेमाःगु कानूनी प्रावधान दु ।

आः सरकारी ज्याकुथि, सार्वजनिक संघसंस्था, विद्यालय, विश्वविद्यालय, अस्पताल, गैरसरकारी संस्थालिसें निजी क्षेत्रया संघसंस्था व उद्योेग व्यवसायिक फर्मपाखें कर्मचारी व कामदारया एकमुष्ट फाराम भरे यायेफइगु सुविधा ब्यूगु दु ।

अनलाइनपाखें नं दतौ फाराम भरे यायेफइ । ज्याकुथिं स्थलगत रुपं टोली खटेयायेत माग याःसा विभागपाखें सम्बन्धित कार्यस्थलय् हे कर्मचारी खटेयानाः प्यान नम्बर बिइगु व्यवस्था सरकारं मिलेयाःगु दु ।

व्यक्तिगत रुपं लिक्कच्वंगु करदाता सेवा ज्याकुथि व आन्तरिक राजस्व ज्याकुथि थ्यंकाः प्यान कायेफइगु व्यवस्था यानातःगु दु । थुकिया नितिं नागरिकताया फोटोकपी व फोटो आवश्यक जुइ व छपाः फर्म भरे यायेमाः ।

विदेशीयात नं अनिवार्य

नेपालय् ज्या यानाच्वंपिं विदेशी नागरिकं तकं अनिवार्य स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) कायेमालीगु जूगु दु ।

आन्तरिक राजस्व विभागया कथं व्यक्तिगत स्थायी लेखा नम्बरया नितिं विदेशीं निज ज्या यानाच्वंगु ज्याकुथिया सिफारिस व विदेशी धकाः प्रमाणित याकीगु भ्वँ अनिवार्य बुझेयायेमाः ।

विभागया छम्ह उच्च अधिकारीं धाःगु दु, “नेपाः दुने च्वनाः आम्दानी याइपिं फुक्क व्यक्तिया नितिं अनिवार्य खः । उकिया निति दर्ता यायेगु झ्वलय् हे परिचय सीदइगु भ्वँया व्यवस्था याःगु दु ।”

विदेशीया हकय् राहदानी व सम्बन्धित कूटनीकि नियोगपाखें जारी याःगु प्रमाणपत्र दाखिला यायेमाःगु व्यवस्था याःगु दु ।

नेपाःया अनौपचारिक क्षेत्रय् तःधंगु ल्याखय् भारतीय कामदार ज्या यानाच्वंगु दु । तर, गुलि ल्याखय् दु धैगु सीमदु । इमित मेमेगु देशया नागरिकयातथें श्रम स्वीकृति म्वाः । प्यान नम्बर कायेत नं इमित श्रम स्वीकृति आवश्यक मजूगु स्रोतं धाःगु दु । नेपालं वार्षिक ३ खर्बसिबें च्वय्या रेमिट्यान्स भारत दुहाँ वनाच्वंगु दु ।

आर्थिक दँ २०६६–०६७ निसें हे व्यवस्था

आः रोजगारीया आय दुम्ह व्यक्तिया नितिं अनिवार्य प्यानया व्यवस्था याःगु दु । तर, प्यान नम्बर वितरणया ज्या धाःसा आर्थिक दँ २०६६–०६७ निसें हे सुरु जूगु खः । उकिं नेपालय् थ्व न्हूगु प्रावधान धाःसा मखु ।

मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट)या तकं कारोवार याइम्ह मनुखं ब्यागलं प्यान कायेम्वाः । भ्याट पुलेमाःम्ह मनुखं छगू हे प्यान नम्बरं आयकर व भ्याटया कारोवार यायेफइगु व्यवस्था याःगु दु । थुकिया नितिं लिक्क च्वंगु आन्तरिक राजस्व ज्याकुथि, करदाता सेवा ज्याकुथिइ निवेदन बियाः भ्याट दर्ता यायेफइगु प्रावधान दु ।

सरोकारवालां छु धाल ?

बांलाः तर तत्कालया नितिं अव्यवहारिक नीति :

–मोहन कटुवाल, न्वकू, नेपाल घरेलु तथा साना उद्योग महासंघ

सरकारं गुगु नियतं प्यान कार्ड व फुक्क मजदुरया द्वःछिसिबें च्वय्या भुक्तानी बैंक खातापाखें याइगु नीति काःगु दु, थ्व नीति अतिकं बांलाः जू । जिमिसं समर्थन याये । तर, फुक्क खँ तत्काल लागु जुइफइमखु ज्वी ।

शहरया सुविधा सम्पन्न बैंकय् लखौं तकाया कारोवार याइम्ह मनू ला घण्टौं लाइनय् च्वनेधुंकाः जक बैंक कारोवारया पाः वइगु अवस्था दु । छम्ह मजदुरं भारी कुबियाः कमेयाःगु द्वःछि तका दां कायेत छु बैंकय् लाइन च्वंवनी ? जिमिसं नीति हयेगु झ्वलय् उकिया कार्यान्वयनय् व्यवहारिक पक्षयात उलि हे महत्व बिइमाः ।

अभियानया रुपं प्यान कार्ड कायेगु व्यवस्था न्ह्याकूगु दु । जिपिं थ्व अभियानया विरोधी मखु, तर पूर्वाधार दयेकाः अनिवार्य यायेगु कि भद्रगोल अवस्थाय् त्वःतेगु धैगु महत्वपूर्ण विषय खः ।

मजदुरयात क्यनाः मेपिं बिस्युं वनेमज्यू:

–पुष्कर आचार्य, नायः, नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेस

प्यान, बैंक खाता वा फुक्क व्यवसाय भ्याटय् दर्ता जुइगु विषयलिसे मजदुरयात छुं समस्या मदु । छाय् धाःसा सरकारं चाहेजूसां फुक्क मजदुरयात सहज रुपं प्यान कार्ड उपलब्ध याकेफु । बैंक खाता चायेकेगु अभियान न्ह्याकाः शून्य ब्यालेन्सय् बैंक खाता चायेकेफु ।

तर, मजदुरयात थाकुइ धासें व्यवसायीपिं बिस्युं वनेगु व इपिंलिसे सम्झौता यानाः राज्य थःगु हे निर्णयपाखें लिचिलिगु गुगु परिपाटीं उकिया अन्त्य जुइमाः । फुक्क कम्पनीत सामाजिक सुरक्षाया ज्याझ्वलय् वनेत हिच्किचय् जुयाच्वंगु दु । न्यूनतम तलब बियाच्वंगु मदु । सरकारी सिष्टम दुने बैंक खाता व प्यानपाखें थुकिया नियमन जुइगु खःसा मजदुरया समस्या न्यूनीकरण जुइ । उकिं अनिवार्य प्यान जुइमा वा मेमेगु सिष्टमय् मजदुरयात त्वहः तयाः साहुपिं बिस्युं वनेगु लकस दयेकेमज्यू ।

Categorized in बजाः